انواع حساب های تجاری

مطابق بند 11 ماده 148 قانون مالیات مستقیم مطالبات مشکوک الوصول، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی هستند و باید چند شرط را داشته باشند که در این ردیف حسابداری قرار بگیرند.

انواع حساب های تجاری

به ­طور کلی انواع تجارت متقابل از نظر وجود مبالغ مالی در قرارداد به دو دسته کلی تقسیم می ­گردد:

الف) قراردادهایی که مبتنی بر نقل و انتقال پول نیستند

کلمات کلیدی

روش های ورود به بازارهای بین المللی, صادرات, واردات, تراز تجاری, کانال های صادراتی, جهانی شدن, اتحاد استراتژیک, سرمایه گذاری مستقیم خارجی, همکاری مشترک, بازار خارجی, صادرات مستقیم, صادرات غیر مستقیم, اتحادهای استراتژیک, مجوز تولید, قرارداد فرانشیزی, قرارداد مدیریتی, طرح های کلید در دست, تجارت متقابل

الف) قراردادهایی که مبتنی بر نقل و انتقال پول نیستند

۱- معاملات تهاتر ساده [۱]

این نوع مبادله تهاتری، سنتی یا خالص نیز نامیده می­ شود. این حالت دارای کمترین پیچیدگی است و قدیمی­ ترین شکل بازرگانی دوجانبه و غیرپولی محسوب می ­شود. در واقع این روش تبادل مستقیم کالا یا خدمات بین دو طرف است بدون این­که هیچ پولی رد و بدل شود. در مبادله پایاپای روش‌ توزیع بین شرکای تجاری بیشتر حالتی مستقیم دارد و واسطه­ ای وجود ندارد. از ویژگی­ های عمده این روش، مبلغ کمتر معامله در مقایسه با سایر روش­های تجارت متقابل است. از طرفی این­گونه معاملات اغلب در شرایط بحرانی همچون جنگ، انزوای سیاسی و وجود تحریم­ های اقتصادی و بیشتر میان همسایگان یا کشورهای متعلق به یک ایدئولوژی سیاسی شکل می­ گیرند. به­­ دلیل ویژگی ­های فوق این روش در مقایسه با روش ­های دیگر، روشی کم­ کاربردتر است .

۲- توافقات تسویه ­ای [۲]

قراردادهای تسویه ­ای در واقع قراردادهای دوجانبه تجاری/ مالی هستند که میان دو دولت منعقد می­ گردد. بر اساس این قرارداد دو طرف توافق می­ کنند تا مبالغ معینی کالا و خدمات را در یک دوره زمانی مشخص مثلاً یک ساله با یکدیگر و بدون آن­که در این میان پولی رد و بدل شود، تبادل کنند.

بر اساس این روش، هر کشور در بانک مرکزی خود یک حساب تسویه به نام طرف دیگر باز می­ کند و به اندازه مبلغ مقرر در قرارداد، حساب یادشده را طلبکار می­ کند. مبالغ این دو حساب معمولاً مساوی و به یک ارز معتبر خارجی است. صادرکنندگان هر کشور به کشور دیگر، پول کالای صادراتی را از بانک مرکزی کشور خود و به شکل پول داخلی خود دریافت می­ کنند و بانک مرکزی هر کشور، به میزان هر پرداخت، حساب یادشده را بر اساس نرخ تبدیل ارز مقرر در قرارداد بدهکار می­ کند تا مبلغ حساب باز شده به مرور به صفر برسد. در صورتی که تا پایان مدت قرارداد پولی در حساب مانده باشد، دو بانک مرکزی پول را صفر می­ کنند و در صورت توافق مجدد برای سال یا دوره زمانی بعدی، مابه ­التفاوت حساب را پر می­ کنند تا به سقف پیشنهادی در قرارداد برسند.

نکته دیگر آن­که در این­ گونه قراردادها معمولاً موارد کلی مورد توافق طرفین قرار می­ گیرد که به شرح زیر است:

1. مبلغ کل کالاها و خدماتی که باید مبادله شوند.
2. نوع کالاها و خدماتی که ممکن است در قالب این قرارداد مبادله شوند.
3. نوع ارز معتبری که حساب­های گشایش یافته دو بانک مرکزی بر آن مبنا قرار داده شده است.
4. نرخ تبدیل ارز انتخاب شده درون دو حساب به ارز داخلی دو کشور
5. مدت زمان اجرای قرارداد
6. حداکثر تفاوتی که می­تواند میان دو حساب بوجود آید. طرفین بر اساس این شرط متعهد می­شوند در صورت تفاوت حساب خود با طرف مقابل، اقدامات لازم برای تراز کردن (تا حدی که امکان دارد) دو حساب را انجام دهند.
7. تعیین روش تسویه دو حساب اگر بعد از اجرای قرارداد، حساب­ها صفر نشد.

شایان ذکر است که این­گونه توافقات که ماهیتی تهاتری دارد، بیشتر به دلیل کمبود منابع ارزی کشورها، اتخاذ سیاست­ های محدودکننده واردات (برای جلوگیری از خروج ارز)انواع حساب های تجاری ، کنترل ارز، غیرقابل تبدیل بودن پول داخلی و چندنرخی بودن قیمت ارز، شکل می ­گیرند.

۳- تجارت واگذاری [۳]

قرارداد تجارت واگذاری، قراردادی است که بر اساس آن یکی از طرفین تجارت متقابل به جای این که شخصاً تعهد متقابل خود را انجام دهد، آن را به شخص ثالثی می­سپارد تا او آن تعهد را اجرا کند. این شخص ثالث می­تواند در دو حالت نقش­آفرینی کند:

الف) بسیاری اوقات صادرکننده خارجی علی­رغم آن­که در نتیجه توافقات تجارت متقابل همچون خرید متقابل، متعهد به خرید میزان مشخصی کالا و خدمات از کشور میزبان شده است، تمایلی برای خرید کالاهای ارائه شده توسط کشور میزبان برای خرید را ندارد. این گونه صادرکنندگان برای آن­که بتوانند از یک سو تعهدات خرید خود را در روش خرید متقابل عملی کنند و از طرفی کالایی را که مطلوب نظر آن­ها نیست از کشور میزبان خریداری نکنند، به شخص ثالثی روی می ­آورند که به کالای کشور میزبان احتیاج دارد و یا می ­تواند در بازار بین ­الملل آن کالا را بفروشد. در این حالت میان صادرکننده و شخص ثالث قراردادی شکل می­ گیرد که تحت عنوان تجارت واگذاری شناخته می­ شود.

ب) در صورتی که در تسویه تهاتری، میزان صادرات یک کشور به کشور دیگر بر اساس اسناد بانک مرکزی کمتر باشد، کشور یاد انواع حساب های تجاری شده می تواند در قالب یک قرارداد واگذاری، حجم و مبلغ صادراتی باقی­مانده را به شخص ثالثی منتقل نماید تا بر اساس قدرت صادرات شخص ثالث در محصولات و خدمات مطرح شده در قرارداد تسویه تهاتری، تعهدات قراردادی آن کشور نیز انجام شود.

نکته مهمی که در این روش مورد بحث است، رضایت شخص اول و دوم قرارداد است. چرا که اگر حتی شخص ثالث تعهدات یکی از طرفین را بپذیرد اما رضایت طرف مقابل گرفته نشود و در قرارداد نیز چنین چیزی پیش­بینی نشده باشد، نمی­توان قرارداد شکل گرفته میان شخص ثالث و یکی از طرفین قرارداد اصلی در تجارت متقابل را قرارداد تجارت واگذاری نامید. بنابراین در صورتی که شرایط اجازه دهد و رضایت طرفین گرفته شود، این قرارداد را می­توان قراردادی مکمل برای قراردادهای تجارت متقابل محسوب نمود.

انواع روش های پرداخت در تجارت بین الملل

یکی از روش های پرداخت در تجارت بین الملل روش پیش پرداخت است که مبنای آن اعتماد به طرف فروشنده می باشد به این صورت که خریدار طبق اعتمادی که به فروشنده دارد همه پولی که برای خرید باید پرداخت کند را به صورت یکجا به حساب آن واریز می کند و فیش پرداختی به همراه درخواست خود را برای فروشنده ارسال می کند و منتظردریافت کالا می‌شود.

برای ارتباط با فروشندگان عمده کالای صادراتی محصول مورد نظر خود را انتخاب کنید:

برای استفاده از خدمات بازار باسکول انتخاب کنید:

روش پیش پرداخت

برای اینکه این روش انجام شود باید یکسری شرایط فراهم باشد و مهمترین آن اعتماد کامل بین خریدار و فروشنده است. یکی دیگر از شرایط این است که کشور خریدار مجوز پرداخت تمام هزینه محصول را به خریدار بدهد و در واقع باید این قانون در کشور خریدار وجود داشته باشد و آخرین شرط هم این است که بین کشور خریدار و فروشنده نباید منعی از نظر صادرات و واردات کالا و محصول وجود داشته باشد.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب قانون صادرات و واردات را مطالعه کنید. (کلیک کنید)

همانطور که گفته شد پیش پرداخت یکی از روش های پرداخت در تجارت بین الملل می باشد. که معایبی نیز دارد و از مهمترین آن می توان به میزان خطری است که خریدار می کند و تمام هزینه را پرداخت می کند و اگر کالا آن محصولی نباشد که مورد انتظار است ضرر بسیار زیادی متوجه خریدار خواهد شد و یا ممکن است کالای ارسال شده با آنچه که گفته شده مغایرت داشته باشد البته روش هایی مانند ضمانت های ارزی از بوجود آمدن برخی مشکلات جلوگیری می کند.

روش حساب باز

روش حساب باز یکی دیگر از روش های پرداخت در تجارت بین الملل می باشد که می توان آن را کاملا بر عکس روش پیش پرداخت دانست. در این روش فروشنده کالا را بدون دریافت هیچ مبلغی از خریدار کالا را برای آن بفرستد و باید مالکیت محصول را در طی یک قراردادی به خریدار واگذار نماید. این نوع از روش پرداخت نیز به قوانین کشورهای دو طرف قرار داد بستگی دارد. البته این روش نیز با خطر بالایی روبرو است و روش های قانونی برای کم کردن ریسک های این قرارداد وجود دارد. یکی از روش هایی که نگرانی را کمتر می کند فرستادن کالا به انواع حساب های تجاری صورت مرحله به مرحله می باشد تا بخشی از هزینه بار را دریافت کند و بخش های بعدی را در مراحل بعدی بار ارسال نماید.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب انتقال پول از عراق به ایران را مطالعه کنید. (کلیک کنید)

روش پرداخت براتی

اگر دو روش پیش پرداخت و حساب باز با هم ترکیب شوند و موانع آنها تکمیل شوند روش پرداخت براتی ایجاد می شود و در واقع برای اینکه مشکل ریسک بین دو طرف از بین برود برات بین دو طرف خریدار و فروشنده جابجا خواهد شد. روش پرداخت براتی نیز خود به دو روش اسنادی و وصولی تقسیم خواهد شد اگر برات از طریق بانک و یا مستقیم از طرف فروشنده به خریدار ارسال شود. این هم یکی از روش های پرداخت در تجارت بین الملل می باشد. در روش پرداخت برات وصولی فروشنده زمانی که کالا را برای خریدار ارسال می کند برات را هم در وجه خریدار ارسال می کند.

این انواع حساب های تجاری نوع از برات به نام وصولی و یا ساده نامیده می شود. از روش های پرداخت در تجارت بین الملل و از زیر مجموعه برات می توان به برات اسنادی اشاره نمود که روشی مطمئن تر از برات وصولی می باشد و فروشنده از طریق بانک با قبول خطر کمتر برات را برای بانک کشور فرد خریدار ارسال می کند و آن برات از این طریق بدست مشتری می رسد. این برات به شکل اسنادی است که در بانک تنظیم می شود. برات اسنادی هم می توان به شکل های دیداری یا مدت دار باشند که از طریق بانک به خریدار منتقل می شود و پول آنها از فرد گرفته شده و به فروشنده تحویل داده می شود.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب صادرات موفق را مطالعه کنید. (کلیک کنید)

اگر برات هم مدت دار باشد خریدار در بانک برات را پشت نویسی می کند و در زمانی که در برات قید شده مبلغ را در بانک واریز می کند. باید در نظر داشته باشید بانک در این روش موجب تضمین صد در صدی پرداخت نخواهد شد و بین خریدار و فروشنده واسطه است. فقط در برخی از مواقع بانک برای اطمینان خاطر بیشتر فروشنده نام خود را در پشت برات ثبت می کنند. انواع روش های پرداخت در تجارت بین الملل برای بهتر شدن روابط تجاری و معاملات استفاده می شود.

روش اعتبار اسنادی (LC)

یکی از بهترین روش های پرداخت در تجارت بین الملل روش اعتبار اسنادی می باشد که در تجارت بین المللی بسیار مورد توجه قرار می گیرد. این روش به نام (L/c) نیز شناخته می شود. در این روش خریدار بعد از مذاکرات اولیه به بانک مورد توافق دو طرف خریدار و فروشنده می رود و با بازکردن یک حساب به نام مشتری مبلغ معامله را در آن واریز می کند و مشتری به بانک مربوطه در کشورش مراجعه می کند و با نشان دادن اسناد مرتبط پول واریز شده از طرف خریدار را دریافت می کند. تقریبا از بهترین و بی خطر ترین روش های پرداخت در تجارت بین الملل می باشد فقط مدت زمانی که این کار انجام شود طولانی خواهد بود.

انواع اعتبار اسنادی شامل چیست؟

اعتبار اسنادی خود به چند روش تقسیم می شود که یک نمونه از آنها اعتبار اسنادی برگشت پذیر می باشد که فرد خریدار می تواند اعتبار را فسخ کند و یا به هر طریقی تغییر دهد که در هر دو صورت می تواند برای فرد فروشنده خطر بالایی همراه باشد. در نوع اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت باید برای انجام هر نوع تغییری توافق دو طرف وجود داشته باشد و بدون امضا و تایید دو طرف هیچ تغییری ایجاد نخواهد شد. در روش‌های پرداخت در تجارت بین الملل اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت تایید شده نیز وجود دارد با این روش فرد فروشنده از طرف بانکی که قرار است پول در آن واریز شود تضمین های مورد توجهی را دریافت می کند و تجارت بدون ریسکی را خواهد داشت. در این روش اسناد به شکل مدت دار، دیداری، ریفاینانس و یوزانس تقسیم می شود.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب تعرفه گمرکی را مطالعه کنید. (کلیک کنید)

روش اعتبار اسنادی دارای چه فوایدی است؟

این روش برای صادر کننده و وارد‌کننده مزایایی دارد به عنوان مثال وارد کننده می تواند قبل از این که کالا را وارد کند آنچه را که فروشنده خود را به آن متعهد می داند بررسی نماید و از صحت آن مطمئن شود. در زمان مشخصی بارگیری انجام می شود و این روش دقیقا مطابق با استاندارد های جهانی می باشد. در این روش بانکها وام هایی را برای پرداخت هزینه ها در اختیار وارد کننده قرار می دهند. مزیت های که برای صادر کننده دارد شامل گرفتن پول بدون ریسک و دریافت پول از طریق بانک در کشور صادر کننده و دریافت مبلغ کالای صادر شده بعد از دریافت انواع حساب های تجاری کالا توسط خریدار می باشد. روش‌های پرداخت در تجارت بین الملل متفاوت است ولی هر کدام از آنها باید طبق مقررات کشورها انجام شود.

برای ارتباط با فروشندگان عمده کالای صادراتی محصول مورد نظر خود را انتخاب کنید:

مطالبات مشکوک الوصول چیست

مطالبات از مهم ترین دارایی هر شرکت است. مطالبات شرکت به دو دسته مطالبات تجاری و غیر تجاری تقسیم می شوند. مطالبات تجاری مربوط به روال عادی و حساب های مستقیم شرکت است و مطالبات غیر تجاری ارتباط مستقیم به فعالیت شرکت ندارند. از آن جایی که بسیاری از معاملات شرکت به صورت نقدی نیست، بنابراین مطالبات هر مؤسسه یا شرکت و وصول آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

انواع مطالبات و بدهی:

مطالبات و بدهی های شرکت بر اساس وصول یا عدم وصول به 3 دسته تقسیم می شوند.

1. مطالبات حتمی الوصول، مطالباتی هستند که حتماً و قطعاً وصول می شوند.
2. مطالبات لاوصول، امکان وصول این مطالبات صفر است و هیچ امیدی به دریافت آنها نیست.
3. مطالبات مشکوک الوصول، در وصول یا عدم وصول آنها شک است و معلوم نیست که بالاخره چه اتفاقی می افتد.

مطالبات مشکوک الوصول چیست:

مطالبات مشکوک الوصول مطالباتی هستند که امکان نقد شدن و وصول آنها برای مدیران مبهم است. به عبارت دیگر مدیران در پایان سال مالی احتمال می دهند که برخی از مشتریان، توان پرداخت بدهی و تعهداتشان را ندارند و شرکت از ناحیه این مطالبات دچار ضرر و زیان خواهد شد.

به این حساب ها مطالبات مشکوک الوصول یا اصطلاحاً مطالبات م.م گفته می شود. این بررسی ها معمولا در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی محاسبه می شود. چون در این زمان است که می توان نتیجه این مطالبات را در صورت های مالی منعکس کرد.

اهمیت مطالبات مشکوک الوصول:

دلیل اهمیت مطالبات م. م علاوه بر ضرر و زیانی که شرکت یا موسسه از این ناحیه می بیند، مبالغ حاصل از این مطالبات در گروه درآمدهای مشمول مالیات شرکت قرار نمی گیرد. برای همین در استانداردهای معادلات حسابداری برای شناسایی و ذخیره آنها ستون هایی در نظر گرفته می شود.

قانون مالیات برای مطالبات مشکوک الوصل:

مطابق بند 11 ماده 148 قانون مالیات مستقیم مطالبات مشکوک الوصول، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی انواع حساب های تجاری هستند و باید چند شرط را داشته باشند که در این ردیف حسابداری قرار بگیرند.

شرط اول: این که مطالبات مشکوک الوصول باید در راستای فعالیت های موسسه باشد.

شرط دوم: دوم این که احتمال قوی برای وصول نشدن این مطالبات وجود داشته باشد.

شرط سوم: این که این مطالبات باید در دفاتر موسسه ثبت شده باشد تا وضعیت وصول یا عدم وصول شان مشخص شود.

شرط چهارم: این که میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای هر مشتری به طور خاص و جداگانه مشخص و تعیین شده باشد و اسناد و مدارک مربوط به این مطالبات باید به طور کامل و دقیق موجود باشد.

ذخیره مطالبات مشکوک الوصول:

ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، میزانی است که طبق قوانین و روش های حسابداری باید در اسناد دریافتنی شرکت اعمال شود. از ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای شناسایی مطالبات و درصد وصول یا سوخت شدن شان استفاده می شود.

روش های شناسایی مطالبات مشکوک الوصول:

روش درصدی از حساب های دریافتی:

در پایان دوره مالی طبق تجارب گذشته و حساب های قبلی شرکت، حسابداران بخشی از حساب های دریافتی را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول، قلمداد می کنند. مثلا هر سال 5 درصد از حساب های دریافتی را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول در نظر می گیرند. هنگام محاسبات باید به این نکته توجه داشته باشید که هزینه مطالبات مشکوک الوصول باید در پایان سال مالی محاسبه شود. این مطالبات در ردیف هزینه های عمومی و اداری باید به ستون سود و زیان منتقل شده و بسته شود. نکته دومی که نباید از خاطر برد این است که این حساب دارای مانده بستانکار است و در ترزنامه باید در ردیف دارایی های جاری حساب های دریافتنی ثبت شود.

روش درصدی از فروش نسیه:

در پایان دوره مالی، درصدی از فروش های نسیه را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول در نظر می­گیرند. مثلاً موسسه طبق مشاهدات هر ساله میزان 3 درصد از روش های نسیه خود را در ردیف مطالبات مشکوک الوصول قرار می دهد.

روش تجزیه سنی حساب های دریافتی:

با بررسی حساب های دریافتی، آن بخش از حساب ها که مدت طولانی از وصول شان گذشته است و امیدی به وصولشان نیست در این ردیف قرار می­دهند. برای تعدیل این حساب انواع حساب های تجاری در ترازنامه پایان دوره، مانده این حساب مشکوک الوصول را باید به دوره مالی بعد انتقال داد.

روش بررسی موردی:

بررسی یکی یکی و موردی حسابهای دریافتنی موسسه، تجزیه و تحلیل و کشف مطالبات مشکوک الوصول به طور جداگانه، بهترین روش محاسبه این مطالبات است.

محاسبه هزینه مطالبات مشوک الوصل:

محاسبه مطالبات مشکوک الوصول جزو محاسباتی است که در هر شرکت و در پایان سال مالی به چند روش انجام می شود.

روش اول، محاسبه هزینه مطالبات مشکوک الوصول:

در شرکت های کوچک که مشتریان کم و تراکنش های مالی اندکی دارند، این روش قابل اجرا است. طبق این روش باید وضعیت تک تک مشتریان را بررسی کرد و معادل هزینه برآورد شده به عنوان اندوخته یا ذخیره مطالبات مشکوک الوصل در نظر گرفت. از آن جا که احتمال سوخت شدن طلب بسیار زیاد است باید حساب هزینه مطالبات م.م را بدهکار و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار کرد. در این مرحله چون هنوز امید اندکی به وصول مطالبات هست حساب بدهکاران را بستانکار نمی کنند.

روش دوم، محاسبه مطالبات مشکوک الوصول:

این روش که به نسبت یا درصدی از مانده بدهکاران معروف است، طبق تجربه هر ساله در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی درصدی از حساب بدهکاران را به طور کلی، نه جزء به جزء بدهکار کرده و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار می نمایند.

روش سوم، محاسبه مطابات مشکوک الوصول:

در این روش که تعیین مدت بدهی بدهکاران نام دارد، شرکت بر طبق سوابق و تجربیات سال های گذشته به این نتیجه می رسد که 7.5 درصد از مطالباتی که بیش از شش ماه از وصول شان گذشته، 5 درصد از مطالباتی که بیش از سه ماه و کمتر از شش ماه از تایخ وصول شان گذشته و 2.5 درصد از مطالباتی که تا سه ماه از موعد وصول شان گذشته وهنوز نقد نشده را در ردیف مطالبات مشکوک الوصول قرار دهد. همان طور که متوجه شدید در این روش هر چه تاخیر از زمان وصول بیشتر باشد، احتمال دریافت و وصل کمتر خواهد بود.

ثبت مطالبات مشکوک الوصول در ترازنامه:

در معادلات حسابداری حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، یکی از حساب های بستانکار و دائمی است که در پایان هر دوره مالی در ترازنامه در بخش حساب های دریافتنی ثبت شده و از حساب های دریافتنی کسر می شود. در این حساب به کلیه دریافتنی ها مطالبات گفته می شود.

ثبت مطالبات مشکوک الوصول سوخت شده در دفاتر حسابداری:

در دفاتر حسابداری روش های مختلفی برای ثبت مطالبات مشکوک الوصول وجود دارد.

روش حذف مستقیم مطالبات سوخت شده:

این روش بسیار ساده است و در موسسات کوچک و فقط در سال اول تاسیس قابل استفاده است، هر چند با اصول حسابداری کمی مغایرت دارد.

اگر کاملاً مطمئن باشید که مطالبات مشکوک الوصول برگشتی ندارد در این صورت می توانید حساب هزینه مطالبات سوخت شده انواع حساب های تجاری را بدهکار کرده و حساب های دریافتنی را بستانکار کنید.

استفاده از حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول:

زمانی که مشکوک هستیم که قسمتی از مطالبات در آینده وصول می شود یا خیر در دفاتر شرکت، حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول را بدهکارکرده و حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بستانکار می کنیم.

زمانی که مطمئن شدیدکه این مطالبات کاملاً سوخت شده و قابل برگشت نیستند، حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول را بدهکار کرده و حساب های دریافتنی را بستانکار می­کنیم.

موسسه مالیات ها شما را به مطالعه مقاله مراحل رسیدگی پرونده مالیاتی دعوت می نماید.

ماهیت حسابها در حسابداری

در این مطلب به بررسی کلی ماهیت حسابها پرداخته ایم. و به سوالات شما درباره اینکه “ماهیت حسابها چیست؟” و “انواع ماهیت حساب ها در حسابداری” و “انواع حساب و ماهیت آنها” و … پاسخ داده‌ایم با ما همراه باشید.

ماهیت حسابها چیست؟

برای تعریف ماهیت حساب ابتدا باید چند مفهم پایه ای و در عین حال بسیار مهم حسابدرای را به شما یادآوری نماییم. همانطور که می دانید مهمترین فرمول حسابداری را مورد زیر می دانیم.
دارایی = بدهی + سرمایه
حال به حساب هایی که در قسمت راست این معادله قرار می گیرند مانند موجودی نقد و موجودی بانک، موجودی کالا، دارایی ثابت و بهای تمام شده، حساب با ماهیت بدهکار گفته می شود.
اما به حساب هایی مانند حساب های پرداختی، تسهیلات، سرمایه و درآمد و فروش که در سمت چپ معادله قرار دارد حساب با ماهیت بستانکار گفته می شود.
اگر در حساب هایی با ماهیت بدهکار افزایشی رخ دهد در ستون بدهکار ثبت می شود و در صورت کاهش در حساب های با ماهیت بدهکار در ستون بستانکار ثبت خواهد شد. در صورتی که حساب هایی با ماهیت بستانکار افزایش داشته باشد آن را در ستون بستانکار ثبت خواهد شد و در صورت کاهش حساب های با ماهیت بستانکار را در ستون بدهکار ثبت می نماییم.

انواع ماهیت حساب ها در حسابداری

ماهیت ها اصولا به دو دسته ماهیت بستانکار و بدهکار تقسیم می شود؛ اما به چهار حالت مختلف تقسیم می شود.

• ماهیت بدهکار

به حساب های مانند دارایی های جاری، دارایی های ثابت، هزینه ها و بهار تمام شده کالا حساب هایی با ماهیت بدهکار گفته می شود. در واقع آنچه شرکت به عنوان دارایی کسب کرده و یا در گذشته خریداری نموده اند همگی ماهیت بدهکار دارند. حساب هایی که باعث کاهش دارایی های شرکت می شود ماهیت بدهکار دارند.

• ماهیت بستانکار

اما حساب هایی مانند بدهی های جاری، بدهی های بلند مدت، سرمایه و درآمد حساب هایی با ماهیت بستانکار می دانیم. به صورت کلی هر حسابی که باعث افزایش دارایی های شرکت شود مانند حساب های درآمد ماهیت بستانکار دارند.

انواع حساب و ماهیت آنها

ماهیت حسابها در حسابداری به چند دسته تقسیم می شود. در ادامه شما را بیشتر با انواع حساب ها و ماهیت آنها آشنا می کنیم.

• ماهیت حساب فروش

در شرکت های بازرگانی هر کالایی که فروش می رود، درآمدی کسب می شود. این درآمد حاصل از فروش کالا در حساب فروش یا فروش کالا درج می شود. اما حساب فروش چه نوع حسابی به شمار می آید؟ به معادل قیمت فروش کالاهایی که در طول دوره مالی به صورت نقد و نسیه به فروش رسیده اند حساب فروش گفته می شود. حساب فروش ماهیت بستانکار دارد و با ثبت یک سند بستانکار افزایش یافته و با ثبت بدهکار کاهش می یابد.

• ماهیت پیش پرداخت

اگر قبل از اینکه هزینه ای اتفاق بی افتد وجه کل هزینه به صورت یک جا پرداخت شود، انواع حساب های تجاری این وجه در حسابی به نام حساب پیش پرداخت ثبت می شود. برای مثال می توان به اجاره 6 ماه آینده اشاره داشت. این هزینه در حساب پیش پرداخت ثبت می شود و در زمانی که 6 ماه به اتمام رسید، وجه از این حساب خارج می شود و به عنوان هزینه ثبت می شود. پس می توان گفت که حساب پیش پرداخت ماهیت بدهکار دارد. این نوع حساب به عنوان دارایی های جاری شناخته شده و یک حساب دائمی است.

• ماهیت درآمد

درآمدی که از راه فروش کالا و یا ارائه خدمات به دست می آید باعث افزایش سرمایه شرکت می شود. حساب درآمد ماهیت بستانکار دارد و به ثبت بستانکار افزایش خواهد یافت.

• ماهیت خرید

با خرید یک کالا در شرکت های بازرگانی و یا خرید هر کالایی در دیگر انواع شرکت در یک دوره مالی چه به صورت نقد انجام شود و چه به صورت نسیه در حساب خرید ثبت می شود. به عبارتی می توان گفت با خرید کالا یک سند بدهکار ثبت می شود. حساب خرید ماهیت بدهکار دارد و با هر ثبت بدهکار افزایش و با ثبت بستانکار کاهش می یابد.

• ماهیت حساب های دریافتی

مطالبات واحد تجاری شرکت اعم از فروش کالا، پرداخت مساعده، پرداخت وام و … حساب های دریافتی را نشان می دهند. حساب های دریافتی جزء دارایی ها به حساب می آید و از آنجایی که دارایی های شرکت ماهیت بدهکار دارند، حساب دریافتی نیز ماهیت بدهکار به خود می گیرد.

• حساب هایی با ماهیت دو گانه

این نوع حساب را می توان در سمت راست و یا چپ معادله حسابداری قرار داد و مانده را در پایان سال می تواند بدهکار و یا بستانکار باشد.

• حساب های فاقد ماهیت

این نوع حساب جنبه تعهدی دارد و تغییر در آنها به عنوان رویداد مالی به شمار نمی آید.

نحوه تشخیص ماهیت حسابها

برای شناخت ماهیت یک حساب در ابتدا باید به این نتیجه رسید که این حساب گیرنده ارزش است و یا ارزش دهنده است. اگر حسابی به شرکت ارزشی اضافه نمود این حساب ماهیت بستانکار خواهد داشت. اما اگر حسابی از ارزش شرکت چیزی کاست آن حساب ماهیت بدهکار دارد.
همانطور که می دانید حساب هایی که مانده آنها بدهکار شود ماهیت بدهکار دارند. افزایش در مقدار این حساب ها در سمت بدهکار و کاهش آن در بستانکار قرار داده می شود. اما اگر مانده حساب بستانکار شود باید افزایش آن در سمت بستانکار و کاهش آن در سمت بدهکار ثبت شده و ماهیت بستانکار دارند.

انواع حساب در حسابداری

تا اینجا به ماهیت حساب ها اشاره داشتیم اما بد نیست بدانید که انواع حساب در حسابداری به چه شکل تقسیم بندی می شوند.

• حساب های موقت

حساب هایی که به شکل سود و زیان مشخص می شوند حساب های موقت هستند. چرا که در انتها مانده این حساب ها یا به صورت سود و یا به صورت زیان بسته خواهند شد. این حساب ها شامل درآمد فروش، خرید، هزینه های مستقیم خرید، برگشت از فروش، برگشت از خرید، تخفیفات نقدی خرید و فروش، کلیه هزینه ها و … می شود.

• حساب های دائمی

حساب هایی که به یک دوره مالی مربوط نمی شود و در انتهای هر دوره مالی به انواع حساب های تجاری دوره مالی بعد منتقل می شود را حساب های دائمی یا ترازنامه می نامیم. حساب های موجودی نقد و بانک، حساب های دریافتنی/پرداختنی، موجودی مواد و کالا، پیش دریافت ها، پیش پرداخت ها و … همگی شامل حساب های دائمی هستند.

• حساب های مخلوط

مشخصا این حساب ها ترکیبی از حساب های دائمی و حساب های موقت هستند. در پایان سال مالی آن قسمت از حساب های موقت با استفاده ازتعدیلات باید به عنوان در آمد و یا هزینه شناسایی شده و بسته شوند. بقیه حساب های دائمی نیز به ترازنامه انتهای دوره منتقل می شوند.

شرکت حسابداری آگاه حساب کاردان این امکان را فراهم آورده است که شما بتوانید برای کسب اطلاعات کامل در زمینه های مختلف حسابداری مشاوره تلفنی، آنلاین و حتی حضوری دریافت نمایید. این شرکت به عنوان نمایند رسمی فروش نرم افزار حسابداری سپیدار آماده فروش این نرم افزار و همچنین پشتیبانی از آن را دارد.

حسابهای دائمی و موقت در حسابداری

حسابهای دائمی : مانده برخی از حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی به دوره بعد منتقل می شود که به آنها «حسابهای دائمی» می گویند کلیه حسابهای قابل درج در ترازنامه یعنی دارایی، بدهی و سرمایه مالک جزو حسابهای دائمی به شمار می آیند . بنابراین تمام حسابهای که مستقیماً در ترازنامه انعکاس می یابند حسابهای دائمی هستند. به حسابهای دائمی «حسابهای ترازنامه ای»گفته می شود

حسابهای دائمی حسابهایی هستند که ماندهی آنها از یک دوره مالی به دوره بعد منتقل می شوند

حسابهای موقت : مانده برخی از حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی به دوره بعد انتقال نمی یابند. اینگونه حسابها را حسابهای موقت می نامند حسابهای درآمد، هزینه و برداشت حسابهای موقت هستند. این حسابهای موقت سرمایه مالک را تغییر می دهند. کسب درآمد موجب افزایش سرمایه مالک و وقوع هزینه و برداشت مالک موجب کاهش آن می گردد. به حسابهای درآمد و هزینه، حسابهای سود و زیانی نیز گفته می شود

حسابهای موقت حسابهایی هستند که مانده آنها از یک دوره مالی به دوره بعد انتقال نمی یابد

حسابهای موقت در ترازنامه نشان داده نمی شوند اما تفاوت درآمد ها و هزینه ها یعنی سود یا زیان خالض ونیز برداشت مالک در صورت سرمایه منعکس می شود و فقط سرمایه پایان دوره مالی در ترازنامه آورده می شود

بستن حسابهای موقت

انتقال مانده حسابهای موقت به حسابهای دائمی را بستن حسابهای موقت مینامند. در پایان هر دوره مالی مانده حسابهای موقت صفر می شود. این کار باعث می شود در دوره مالی بعد، این نوع حسابها مانده نداشته باشند و به عبارتی با مانده صفر شروع شوند. یعنی در اول هر دوره مالی مانده حسابهای درآمد و هزینه و برداشت صفر است

بستن حسابهای موقت یعنی صفر کردن مانده آنها درپایان دوره مالی

بستن حسابهای موقت مستلزم انجام ثبت های لازم در دفتر روزنامه و انتقال به دفتر کل می باشد. برای بستن حسابهای درآمد و هزینه از یک حساب موقت دیگر به نام «خلاصه سود و زیان» استفاده می شود حساب خلاصه سود و زیان فقط در پایان دوره مالی برای بستن حسابهای موقت مورد استفاده قرار می گیرد. مانده این حساب که بیانگر سود و زیان خالص دوره مالی است سرانجام به حساب سرمایه مالک منتقل و بسته می شود

معمولاً عملیات بستن حسابهای موقت در پایان دوره مالی شامل ۴ مرحله زیر است

بستن حسابهای درآمد : هریک از حسابهای درآمد کهدارای مانده بستانکار می باشند بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان به میزان جمع مانده حسابهای درآمد بستانکار می گردد

بستن حسابهای هزینه : هریک از حسابهای هزینه که دارای مانده بدهکار می انواع حساب های تجاری باشند، بستانکار و حساب خلاصه سود و زیان به میزان مجموع مانده حسابهای هزینه بدهکار می گردد

بستن حساب خلاصه سود و زیان : پس از بستن کلیه حسابهای درآمد و هزینه مانده حساب خلاصه سود و زیان نشان دهنده ی سود یا زیان خالص دوره مالی است. اگر مانده حساب خلاصه سود و زیان بستانکار باشد این مانده، سود خالص را نشان و به حساب سرمایه منتقل می شود برای انتقال مانده بستانکار حساب خلاصه سود و زیان ( سودخالص ) این حساب به مبلغ مانده ای که دارد بدهکار شده و حساب سرمایه مالک به همین مبلغ بستانکار می گردد. بدیهی است در صورتی که حساب انواع حساب های تجاری خلاصه سود و زیان دارای مانده بدهکار باشد (زیان خالص) حساب فوق به مبلغ مانده ای که دارد بستانکار شده و حساب سرمایه مالک به همین مبلغ بدهکار می شود

بستن حساب های موقت دارایی و بدهی جاری مثل حساب برداشت شرکا و تنخواه : برای بستن حساب برداشت که همواره مانده بدهکار دارد حساب سرمایه به مبلغ مانده حساب برداشت بدهکار و حساب برداشت به همین مبلغ بستانکار می گردد

کارشناسان مالی شرکت حسابداری و حسابرسی اقتصاد قرن مهم می دانند که بستن حسابها بسیار حیاتی و مهم می باشد لذا با در نظر داشتن این امر مهم مدیران باید حساسیت بالایی به این رویداد داشته باشند