حکم شرعی بازار فارکس

موضوع: معامله در بازار جهانی ارز (فارکس) حکمش چیست؟
نوشته اصلی توسط amin.fx
سلام بر شما و معرت از بابت تاخیر در پاسخ
طبق فتوای آیت الله مکارم، اگر خرید و فروش جدی و واقعی باشد و طرفین هم معلوم و مشخص باشند، و البته ارزهای مختلف رو باهم معامله نمایند، اشکال ندارد.
منبع: http://www.forex-co.com/UserFiles/Image/estefta.jpg
http://www.forex-co.com/default.aspx?Page=حکم%20شرعی&tni=&nid=78#To p
اینجا رو هم ببینید: http://forum.sarmaye.com/showthread.php?t=1237
بحث های زیادی در این مورد شده است.
البته نمیخوام بگم همشون مستند و صحیح هست.
فقط جهت اطلاع و مطالعه عرض میکنم.
ولی گویا یکی از کاربران در پست شماره 58 اونجا حضورا از دفتر آیت الله مکارم استفتاء کرده و تصویر پاسخ ها رو هم قرار داده است.
در مورد صحت و سقمش نظری ندارم. گرچه بعید هست ساختگی باشه!
http://forum.sarmaye.com/showpost.ph. 2&postcount=58
شاید بحث های دیگه ای هم در همونجا شده باشه.
من فرصت نکردم همشون رو بخونم.
دلا غافل ز سبحانی چه حاصل
مطیع نفس و شیطانی چه حاصل
بود قدر تو افزون از ملائک
تو قدر خود نمیدانی چه حاصل
و ناگهان چه زود دیر می شود، ولی هیچگاه برای شروع دیر نیست.
تشکرها 2
دوست جديد
عضو وفادار
گالری 56
نوشته اصلی توسط amin.fx
دلیل حرمت فارکس
چرا بازار فارکس از لحاظ شما شرایط شرعی معامله را ندارد؟
خیلی متشکرم اگر دلیل آن را ذکر کنید.
برای اینکه اگر در شرایط آن دقت کنیم شبیه نوعی قمار و کلاهبرداری است و بسیاری افراد سرمایه های خود را از این طریق باخته اند
سلام بر شما
نگاه کنید، اگر معامله در بازار فارکس صوری باشه نه واقعی، نوعی قمار هست و در نتیجه حرام.
اما اگر همونطور که گذشت خرید و فروش ارز واقعی باشه، طرفین معامله هم معلوم و مشخص باشند، و البته ارزهای مختلف رو باهم معامله کنند، قائدتا مشکلی نداره.
اینکه فرمودند معامله صوری نباشه که مشخصه!
چون معامله ای که از روی قصد واقعی نباشه، معامله نیست و خریدار مالک جنس نمیشه و فروشنده هم مالک ثمن. (یعنی مبلغی که مشتری پرداخت میکنه) نمیشه.
اینکه فرمودند طرفین معامله معلوم و مشخص باشند نیز از این جهت هست که معامله ای که یک طرفش نامعلوم باشه، اصلا معامله نیست.
و اما اینکه فرمودند ارزهای مختلف رو خرید و فروش کنند، از این جهت هست که اگر ارزهای یکسان رو معامله کنند، به جهت تفاوت قیمتی که پیش میاد، حکم ربا پیدا میکنه و نوعی قمار محسوب میشه.
توضیحات بیشتر در مورد ربا و قمار رو در اینجا ببینید: http://www.askquran.ir/showthread.php?t=2695
اگر سوالی هم در این مورد داشتید لطف کنید همونجا بپرسید تا بحث ها از هم جدا باشه.
دلا غافل ز سبحانی چه حاصل
مطیع نفس و شیطانی چه حاصل
بود قدر تو افزون از ملائک
تو قدر خود نمیدانی چه حاصل
و ناگهان چه زود دیر می شود، ولی هیچگاه برای شروع دیر نیست.
دوست حکم شرعی بازار فارکس جديد
ولی دوست عزیز ما در این بازار معامله واقعی انجام میدهیم و در این شکی نیست و همچنین ارز های مختلف را باهم معامله میکنیم
پس چطور ایشان فرموده اند که قماره و از واژه کلاه برداری استفاده میکنند در صورتی که بنده و دیگر عزیزانی که در این بازار کار میکنند می دانند که کلاهبرداری وجود ندارد و فقط شخص شما باعث ضرر خود شما است و نه دیگری و اینکه پولی که شما از دست میدهید و در اصل در خرید و فروش ضرر میکنید به جیب یک عده خاصی نمیرود بلکه کس دگیری درست بالعکس معامله شما معامله کرده است مثلا اگر شما دلار را به یورو فروختید کسی دیگری ان طرف دنیا است که دلار را به یورو میخرد و وقتی شما اقدام به فروش انچه دارید میکنید کسی دیگر ان طرف دنیا ان را میخرد و با توجه به میزان عرضه و تقاضا ارزها نسبت به هم گران یا ارزان میشوند و اصلا کلاه برداری در کار نیست که هیچ بلکه اصلا این حرف بسیار خنده دار نیز است و احتمال قوی ایشان بابازار ارز آشنا نیستند و این برای بنده بسیار ناراحت کننده است
عضو وفادار
گالری 56
سلام و معذرت از بابت تاخیر در پاسخ
خب من در پست دوم فتوای ایشون رو آوردم.
همونطور که می بینید قائل به جواز هستند.
موردی هم که گفتند جایز نیست، جایی هست که معامله صوری باشه و قمار یا کلاه برداری!
البته اگر باز هم اطلاعات بیشتر و مطمئن تری میخواین، میتونید کتبی یا تلفنی از دفتر ایشون یا هر مرجع تقلید دیگه سوالتون رو بپرسید.
دلا غافل ز سبحانی چه حاصل
مطیع نفس و شیطانی چه حاصل
بود قدر تو افزون از ملائک
تو قدر خود نمیدانی چه حاصل
و ناگهان چه زود دیر می شود، ولی هیچگاه برای شروع دیر نیست.
دوست جديد
با سلام :
واقعا جای نگرانیه که معاملات فارکس اینهمه در بین مردم ایران رایج شده ولی حکم شرعی اون هنوز معلوم نیست .
من خودم قبلا بارها حکم شرعی فارکس رو از سایتهایی مثل تبیان پرسیدم که در همه اونها جواز این معاملات در صورت جدی بودن قصد طرفین ذکر شده بود ولی این روزها استفتااتی در اینترنت دیدم که جوابهای متناقضی در اونها داده شده .
در دو استفتایی که از سایت آیت الله سیستانی شده در یکی نوشته شده که جایز است و در دیگری اومده که حضرت آیت الله اجازه ورود به این معاملات را نمی دهند .
در استفتاات برخی دیگر از علما هم این بازار به شرکتهای هرمی تشبیه شده در حالی که در حکم شرعی بازار فارکس فارکس اصلا بازاریابی وجود نداره چه برسه از نوع هرمیش.
آنچه که شدیدا باعث تشویش خاطر من شده متنیه که در سایت آیت الله مکارم دیدم که ایشون فارکس رو شبیه قمار می دونن و وقتی خودم بعد از دیدن این متن مندرج در سایت استفتا کردم و کاملا بازار رو برای ایشون شرح دادم و تفاوت اون رو با قمار توضیح دادم ( به این نکته هم توجه کنید که در سایت نوشته شده که کلیه استفتاات با حضور معظم له پاسخ داده میشه ) ، پاسخ اون به این شکل داده شد :
- با اهداء سلام و تحیت
در مورد فارکس به طور مفصل تحقیق کردیم و حکم همان است که گفتیم .
همیشه موفق باشید .-
روز بعد دوباره با توضیحات کامل از سایت تبیان سوال کردم و جوابش این اومد که معامله ارز در فارکس با معامله ارز در خارج از اینترنت فرقی نداره به شرط اینکه شرکتهای هرمی به نام فارکس افراد رو جذب نکنن .
از سایت آیت الله خامنه ای با توضیحات کامل استفتا کردم و در توضیح لوریج تاکید کردم که بروکر در قبال اعتبار یا وامی که می ده سودی بر نمی داره و چه ما از لوریج استفاده کنیم یا نه فقط اسپرد و کارمزد مشخص خودشو بر می داره جواب اومد که معامله ارز اشکال نداره ولی اعتبار کارگزار اگه به عنوان قرض باشه که قهرا ( با توجه به انکه در سوال تاکید کردم سود برنمی داره ) همرا با سوده عنوان شرعی نداره .
آیا یک نفر که با فارکس آشنایی کامل داشته باشه در عین حال آشنا با فقه باشه وجود نداره؟
حالا تکلیف این همه سردرگرمی و تحیری که برای ما ایجاد شده چیست ؟
استفتا رهبری در مورد فارکس | شرایط شرعی بازار فارکس و نظر رهبر انقلاب درباره آن
استفتا رهبری در مورد فارکس؛ طبق موازین شرعی معامله کنید
طی چند سال اخیر سرمایهگذاری در بازارهای مالی بین المللی مانند بازار رمزارزها و بورس بینالمللی فارکس در بین ایرانیان بسیار رایج شده است. بازار فارکس مانند تمام بازارهای مالی میتواند منجر به کسب درآمد شود و کسب درآمد قوانین شرعی مشخصی دارد. مراجع تقلید و بهخصوص رهبر معظم انقلاب، هر کدام فتواهای مشخصی درباره کسب درآمد و انجام معامله در این بازار دارند. در این مطلب استفتا رهبری در مورد فارکس و شرایط شرعی انجام معامله در این بازار را بررسی میکنیم.
پیش از مطالعه ادامه مقاله، در نظر داشته باشید که بروکر هایی هستند که حساب های اسلامی در اختیار شما قرار میدهند. یکی از این بروکر ها، لایت فارکس است. میتوانید از آموزش ثبت نام در لایت فارکس استفاده کنید.
آشنایی با بازار فارکس
بازارهای مالی مختلفی در چند سال اخیر در دنیا بهوجود آمدهاند که در هرکدام از آنها میتوان داراییهای مشخصی را معامله کرد. بازار فارکس (Forex)، بازاری است که در آن معاملهگران میتوانند ارزهای مختلف دنیا مانند دلار، یورو، دینار، پوند و یوان را معامله کنند.
در این بازار معاملهگران باتوجه به افزایش یا کاهش قیمت یک ارز آن را خریدوفروش میکنند. میتوان گفت بازار فارکس بزرگترین بازار مالی دنیا است که گردش روزانه آن چیزی در حدود پنج تریلیون دلار است. این بازار برخلاف بیشتر بازارهای مالی برای حضور افراد محدودیتی ندارد و شما میتوانید از هر کشوری در آن معامله انجام دهید.
استفتا رهبری در مورد فارکس
نظر رهبری درمورد بازار فارکس بسته به نوع معاملات انجام شده در این بازار متفاوت است. طبق استفتا از رهبری در مورد فارکس، ایشان فرمودهاند: « صحت معاملات در بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی است.» همانطور که خواندید، انجام معامله طبق نظر رهبری درمورد بورس فارکس مجاز است اما باید ضوابط شرعی و قانونی آن را رعایت کرد. نظر رهبری درباره بازار فارکس بسیار روشن است اما برای ابهامزدایی باید با ضوابط شرعی و قانونی انجام این معاملات آشنا شد.
آشنایی با ضوابط شرعی و قانونی بازار فارکس
تمام راههای کسب درآمد و انجام معامله در اسلام باید طبق قوانین شرعی مشخصی باشند. درصورتی که انجام معاملات در روشی برای کسب درآمد طبق قوانین شرعی دین مبین اسلام نباشد، درآمد حاصله از آن کار حرام و استفاده از آن جایز نیست.
باتوجه به جدیدبودن سرمایهگذاری در بازارهای مالی بینالمللی مانند فارکس، شرایط و احکام شرعی معاملات در آنها کمی مبهم است اما بهصورت کلی قوانین انجام معامله و کسب درآمد در این بازارها تفاوت خاصی با بازارهای دیگر ندارد. مراجع عظام تقلید نظرات متفاوتی درباره بازار فارکس دارند، برای مثال ممکن است نظر رهبر انقلاب درمورد فارکس با نظر یک مرجع تقلید دیگر متفاوت باشد. در ادامه با برخی از ضوابط شرعی و قانونی بازار فارکس آشنا میشویم.
S
مشخصبودن هویت کارگزاران
سرمایهگذاری در بازار فارکس بهصورت آنلاین و از طریق کارگزاران مجازی صورت میگیرد. برخی از این کارگزاران هویت مشخصی ندارند و ممکن است بعد از جلب اعتماد سرمایهگذاران، سایت یا کانال مجازی خود را پاک کرده و اقدام به کلاهبرداری کنند. انجام معاملات بورس فارکس با چنین کارگزارانی طبق قوانین شرعی و قانونی نبوده و غیرمجاز و حرام است.
ارائه مدارک واقعی به سرمایهگذاران
در مواردی ممکن است کارگزاران با هویت واقعی و مشخص در این بازار فعالیت کنند و سرمایهگذاران با اعتماد به آنها، مبالغی را برای سرمایهگذاری در بازار فارکس در اختیار آنها قرار دهند. برخی از این کارگزاران با جعل سند، به سرمایهگذاران مدارکی را ارئه میدهند که داراییهای آنها در بازار فارکس سرمایه گذاری شده است اما در واقعیت از دارایی آنها در معاملات حرام مانند قمار یا قاچاق استفاده کردهاند. در چنین مواردی نیز معاملات فارکس و کسب درآمد از آن حرام است.
عدم تعیین شرطهای حرام
برخی از کارگزارها قبل از عقد قراداد، شرطهایی مانند قراردادن سرمایه در بانک برای دریافت سود ربا در زمانی که معاملاتی انجام نمیشود را تعیین میکنند که خلاف شرع است و انجام چنین معاملاتی حرام و خلاف قانون است. افراد نمیتوانند از سود چنین معاملاتی استفاده کنند؛ چرا که خلاف شرع و قانون است.
در برخی موارد هم سرمایهگذاران شرطهای حرامی را بری عقد قرارداد تعیین میکنند. برای مثال برخی سرمایهگذاران شرط میکنند که فقط در سود انجام معاملات سهیم هستند. تعیین چنین شرطی مصداق بارز ربا است و در دین مبین اسلام، ربا یکی از بزرگترین گناهان میباشد.
فتوای دیگر مراجع درباره بازار فارکس
در دین اسلام افراد میتوانند مرجع تقلید متفاوت از هم داشته باشند و به همین علت نظر دیگر مراجع تقلید حکم شرعی بازار فارکس هم درباره بازار فارکس اهمیت دارد. مراجع محترم تقلید هر یک فتواهای مشخصی در زمینه سرمایهگذاری در بازار فارکس دارند که عبارتند از:
- آیتالله صافی گلپایگانی: براساس نظر مرجع گرانقدر آیتالله صافی گلپایگانی، انجام معاملات در بازار فارکس صحیح نمیباشد؛ چرا که معامله در بازار مذکور صوری است
- آیتالله نوری همدانی: از نظر آیتالله نوری همدانی معاملات در بازار فارکس صورت شرعی ندارد
- مرجع گرانقدر آیتالله سیستانی: طبق نظر آیتالله سیستانی افراد اجازه ورود به بازار فارکس را ندارند و انجام معاملات در این بازار جایز نمیباشد
- آیتالله العظمی مکارم شیرازی: از نظر آیتالله مکارم شیرازی بازار فارکس شرایط شرعیه معاملات را ندارد و انجام معامله در آن جایز نیست
استفتا رهبری در مورد فارکس؛ طبق شرایط خاص جایز است
رهبر انقلاب معامله در فارکس را درصورتی که طبق ضوابط شرعی و قانونی باشد جایز دانسته و میفرمایند: «مبادله ارزی با ارز دیگر که همجنس هم نیستند اگر منع قانونی در میان نباشد اشکال ندارد و سود حاصله هم حلال است.» اما در ادامه اشاره میکنند که «اعتبار دادن کارگزاران به سرمایه معاملهگر اگر بعنوان قرض دادن به معاملهگر باشد که قهراً همراه با دریافت سود است، در اینصورت بر طبق حکم شرعی فارکس، چنین معامله اى از سوی کارگزار براى معاملهگر صورت شرعى ندارد.»
میتوان نتیجه گرفت انجام معاملات در بازار فارکس از نظر رهبر انقلاب مجاز است اما به شرطی که افراد هیچ یک از ضوابط شرعی و قانونی در انجام این معاملات را زیرپا نگذارند. پیشنهاد میشود برای این که درآمد شما از معامله در فارکس حلال باشد، بهصورت شخصی و بدون دادن دارایی خود به دیگران، در این بازار مالی بینالمللی سرمایهگذاری کنید.
آیا بورس قمار است حکم شرعی بورس چیست؟
برخی از افراد برای ورود به بورس به شدت به دنبال پاسخ این سوال هستند که آیا بورس قمار است؟ یا حکم شرعی بورس چیست؟ با توجه به این که اکثر مردم ایران مسلمان هستند و در نظر گرفتن این نکته که قمار بر خلاف دستورات اسلام است برخی از افراد دچار شبهاتی شدهاند که آیا شرکت در بورس قمار است یا نه؟ و حکم شرعی بورس چیست؟ اصلیترین علل این شبهات ریسکهایی است که در بازار بورس به وجود میآید ونوسانات قیمت در بازار بورس است که میتواند منجر به سود و زیان گردد. باور مردم به حلال و حرام باعث میشود پاسخ به این شبهات برای آنها اهمیت بسیار زیادی داشته باشد. در این مقاله از سایت دلفین وست شما را با پاسخ این سوال آشنا خواهیم نمود.
قمار و علت حرام بودن آن
حتما تا کنون نام قمار را شنیدهاید و یا از تبعات منفی آن برای جامعه آگاهی دارید. قمار به نوعی بازی برای برد و باخت گفته میشود. در این بازی افراد بر سر موضوعی شرط میبندند و از این طریق افراد مبلغ بسیار زیادی را به دست میآورند و یا از دست میدهند. از دیدیگاه دین اسلام قمار حرام است زیرا شخص با فریب صاحب مال شخص دیگری میشود. جالب است بدانید قمارباز همیشه بازنده است زیرا حتی اگر در برخورد با یک نفر شرط را ببرد در برخورد با نفری بعدی خواهد باخت و هر چه دارد از دست میدهد. اکنون که با مفهوم قمار و روش آن آشنا شدید به نظر شما قمار با بورس شباهتی دارد؟
احکام شرعی بازار بورس
بازار بورس یک بازار مولد است، به این معنا که با گرفتن پول، سهامدارن کار تولید و ارائه خدمات انجام میدهند و هم ایجاد اشتغال میکنند. بنابراین ورود حجم زیادی پول به بازار میتواند مشکلات اقتصادی جامعه را کم کند و ایجاد اشتغال نماید. فقر و بیکاری از بزرگترین علل معضلات اجتماعی هستند که بازار بورس به رفع آنها کمک میکند. بنابراین بورس میتواند برای جامعه مفید باشد.
اگر بخواهیم چرخه بورس را مورد بررسی قرار دهیم شرکتهایی که سهام خود را در بورس قرار میدهند با ورود حجمی از پول رشد میکنند، اگر در انتخاب شرکت دقت کافی وجود داشته باشد سرمایه گذاران به سود خوبی میرسند. عدهای در این شرکتها استخدام میشوند و در نهایت تمامی این پروسه منجر به کاهش معضلات جامعه خواهد شد. بنابراین بورس میتواند برای سرمایه گذاران، شرکتها، جامعه و مشاغل سودمند باشد. با این اوصاف آیا میتوان گفت که بورس نوعی قمار است؟ هرگز. بورس نوعی بازار مولد است که منجر به پویایی جامعه میشود و میتواند برای تمام افراد جامعه سودمند باشد.
تفاوتهای اساسی بورس و قمار
تفاوت اساسی که میان بورس و قمار وجود دارد این است که قمار شانس محض است این در حالی است که بازار بورس ابزارها و روشهایی دارد که به کمک آنها میتوان بازار را تحلیل کرد و بهترین تصمیم را گرفت. به علاوه بازار بورس قاعدهمند است و از قوانین خاصی پیروی میکند. این بازار مبتنی بر دانش اقتصادی است و لازمه آن مطالعه و انجام بررسی های لازم است تا بتوانید با استفاده از دانش خود سهام بورس را به گونهای انتخاب کنید که در آینده سوددهی بالایی داشته باشد. این در حالی است که قمار هیچ پایه علمی ندارد که به کمک آن بتوان نتایج را تغییر داد.
یک باور غلط: بورس قمار است
با توجه به آن چه در ابتدای مقاله گفتیم بورس موجب افزایش نقدینگی در حکم شرعی بازار فارکس جامعه میگردد و نمیتوان آن را قمار دانست. این در حالی است که عدهای باور دانرد بورس نوعی قمار است که میتواند برای جامعه بسیار زیان آور باشد. بورس علاوه بر افزایش نقدینگی، موجب افزایش سود برای سهامداران شده و لازم است شخص برای کسب سود با دانش و اطلاعات بیشتری این کار را انجام دهد. فراموش نکنیم بازار بورس ذاتا با ریسکهایی همراه است و اگر نظارت لازم بر روی آن وجود نداشته باشد، این بازار واقعا به یک قمارخانه بزرگ تبدیل میشود. اگر شخصی بدون آگاهی وارد این بازار شود، میتواند دچار زیان های جبران ناپذیری شود. بسیار پیش آمده که کسی بدون داشتن اطلاعات لازم وارد این بازار شود و پس از شکست و زیان فراوان آن را نوعی قمار بداند. پس لازم است هم سرمایهگذاران و هم کسانی که در راس بازار بورس هستند از دانش و اطلاعات کافی برخوردار باشند.
دیدگاه مراجع دینی در مورد بورس
لازم به ذکر است هیچکدام از مراجع شیعه بورس را قمار نمیدانند مگر آن که روش انجام معاملات آن خارج از چهارچوب اسلامی باشد. نظرات برخی از مراجع را درباره حکم شرعی بورس به شرح ذیل است:
- آیت الله خامنهای: بورس فی نفسه حرام نیست و تا زمانی که معاملات در این بازار از راههای مشروع انجام شود حلال است.
- آیت الله مکارم شیرازی: بورس قمار نیست زیرا بروس خرید و فروش (معامله) میشود.
- آیت الله سیستانی: چنانچه سهام شرکتی حرام نباشد، معاملات آن اشکالی ندارد.
سخن آخر
عده بسیاری میخواهند تفاوت میان بورس و قمار را بدانند و شبهات خود را درباره این مساله که آیا بورس قمار است و حکم شرعی بورس چیست برطرف نمایند. چنانچه بورس در چهارچوب اسلامی انجام شود و نظارتهای لازم بر آن وجود داشته باشد بورس را به هیچ وجه نمیتوان قمار دانست. به علاوه بورس تفاوتهای اساسی با قمار دارد و بازاری مولد و قانونمند است که به سود جامعه و در چهارچوب قانونی فعالیت میکند این در حالی است که قمار شانس محض است.
برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
مسائل حقوقی فارکس
در حال حاضر و با پیشرفت تکنولوژی بازار ها نیز شکل و شمایل جدیدی به خود گرفته است. یکی از این بازارهای جهانی، فارکس است.
با توجه به جدید بودن این بازار، مسائل حقوقی جدیدی نیز در این خصوص پیش رو است.
گروه وکلای آسا در این مقاله به مسائل حقوقی فارکس پرداخت است.
فارکس چیست؟
واژه Forex از تلفیق Foreign Exchange Market برگرفته شده که به معنی بازار تبادل ارزهای خارجی است.
در این بازار اشخاص به مبادله و خرید و فروش ارزهای مهم دنیا میپردازند.
فارکس یک بازار تلقی میشود و در واقع بزرگترین و شناورترین بازار مالی دنیا است که معاملات در آن روزانه از چندین تریلیون دلار تجاوز میکند.
بر خلاف بازار بورس و بازارهای سنتی که در هر کشور محل مشخصی دارد، فارکس هیچگونه مقر و محل فیزیکی مشخص و متمرکزی ندارد و از طریق اینترنت ارزها و طلا مبادله میشود. از این رو فارکس را بازاری فرا بورسی نیز مینامند.
فارکس چه زمانی تاسیس شد؟
بازار فارکس از سال 1971 میل ادی ایجاد شد.
ولیکن تا سالها مورد استقبال قرار نگرفت تا اینکه در سال 1998 میلادی با رشد و پیشرفت اینترنت و تکنولوژی رشد و توسعه پیدا کرد.
در حال حاضر نرخ ارزها و طلا در اکثر کشورهای جهان توسط مبادله کنندگان در فارکس مشخص میشود و از فارکس به عنوان مرجعی برای مشخص شدن نرخ برابری ارزها با یکدیگر استفاده میشود.
شروع و پایان فارکس
این بازار در ساعت ۱:۳۰ بامداد دوشنبه به وقت تهران در نیوزلند آغاز و در ساعت ۱:۳۰ بامداد روز شنبه به وقت تهران در غرب آمریکا بسته میشود.
ویژگیهای منحصر به فرد بازار فارکس
بازار فارکس یکسری ویژگیهای خاصی دارد که در هیچ بازار سنتی و بورسی وجود ندارد.
این ویژگیها باعث جذب سرمایه داران به این بازار شده است.
برخی از این ویژگیها عبارتند از:
1- امکان معامله در 24 ساعت شبانه روز
بازار فارکس هر هفته روز 2 شنبه باز شده و تا جمعه به صورت 24 ساعت بدون تعطیلی، امکان فعالیت در آن وجود دارد.
این در حالی است که بازار بورس در یک ساعات مشخصی باز شده و چند ساعت بعد بسته میشود. این ویژگی بازار فارکس برای مشتریان این امکان را فراهم میکند تا بعد از ساعات کاری خود به فعالیت در این بازار بپردازند.
2- امکان معامله در هر نقطه از دنیا
با توجه به اینکه فارکس محل مشخصی ندارد، در هر نقظه از دنیا با دسترسی به اینترنت جهانی، میتوان به معامله پرداخت.
3- امکان استفاده از حساب آزمایشی رایگان
برای اشخاص مبتدی این امکان وجود دارد که با باز کردن یک حساب آزمایشی علاقمندی خود به این بازار را آزمایش کنند.
4- هزینه بسیار کم برای انجام معاملات.
5- معامله کنندگان در بازار فارکس در هر لحظه میتوانند تصمیم به خرید و یا فروش بگیرند.
6- عدم نیاز به پرداخت مالیات و عوارض خرید و فروش ارز.
7- فرصتهای بی شمار معاملاتی.
معامله کننده در فارکس میتواند در هر لحظه معامله کند. مثلا دلار خود را فروخته، یورو یا پوند یا طلا و … خریداری نماید.
نحوه معامله در حکم شرعی بازار فارکس بازار فارکس چگونه است؟
معامله در این بازار، مانند بازار بورس توسط اشخاص صورت میگیرد.
تراکنشها و افتتاح حساب کاربری توسط کارگزاریها انجام میشود که از طریق یک کانال بین بانکی به یکدیگر متصل شده و نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا میکنند.
کارگزار در واقع شخص یا شرکتی است که واسطه یک معامله میشود و حق الزحمه یا کمیسیون خود را دریافت میکند.
بر اساس بند 14 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار کارگزار به شرح زیر تعریف شده است: “کارگزار/ معاملهگر شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها و یا به نام و حساب خود معامله میکند.“
شرکتهای کارگزاری انجام مبادلات ارزی، زیر نظر نهادهای نظارتی (رگولاتوری) فعالیت مینمایند.
با توجه به ماهیت غیر متمرکز بازار فارکس، این سازمانها با وضع قوانین و پیگیری فعالیتهای کارگزاران، سعی دارند از بروز مشکلات و تخلفات گوناگون توسط آنها جلوگیری نمایند.
لازم به ذکر است که خود این نهادها، تحت نظارت دستگاه اقتصادی کشورهای مبدأ هستند.
وضعیت کارگزاری فارکس در ایران
در حال حاضر در کشور ما مجوز کارگزاری در فارکس برای هیچ شرکتی صادر نشده است و هیچ شرکتی حق انجام کارگزاری در فارکس را ندارد.
بر طبق ماده 33 قانون بازار اوراق بهادار شروع به فعالیت کارگزاری، به هر شکل و تحت هر عنوان، منوط به عضویت در کانون مربوط و رعایت مقررات این قانون و آیین نامهها و دستورالعملهای اجرایی آن است.
همچنین بر طبق بند 1 ماده 49 قانون بازار اوراق بهادار:
هر شخصی که بدون رعایت مقررات این قانون تحت هر عنوانی به فعالیتهایی نظیر کارگزاری، معاملهگری یا بازارگردانی که مستلزم اخذ مجوز است مبادرت نماید یا خود را تحت هر یک از عناوین مذکور معرفی نماید به حبس تعزیری از یک ماه تا 6 ماه یا جزای نقدی معادل یک تا 3 برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
با توجه به ممنوعیت کارگزاری فارکس در ایران، اشخاصی که تمایل به سرمایهگذاری در این بازار را دارند باید به کارگزاریهای قانونی در کشورهای دیگر مراجعه کنند. البته کارگزاری برخی کشورها مانند امارات متحده عربی، با بهرهگیری از کارکنان فارسی زبان تلاش در جذب سرمایه ایرانیها و تسهیل معاملات آنها در بازار فارکس مینمایند.
آیا فعالیت در بازار فارکس طبق قوانین ایران جرم محسوب میشود؟
برای پاسخ گویی به این سوال ابتدا باید نسبت به فعالیت فارکس اطلاعاتی داشته باشیم. فارکس به طور کلی 2 فعالیت عمده دارد.
1- کارگزاری
2- انجام معامله
کارگزاری در فارکس جرم است؟
همانطور که گفته شد هیچگونه مجوزی برای فعالیت کارگزاری در بازار فارکس در ایران صادر نشده است.
لذا هرگونه اقدام به کارگزاری در بازار فارکس در ایران طبق قانون بازار اوراق بهادار جرم تلقی شده و مرتکب بر اساس ماده 49 قانون بازار اوراق بهادار، به حبس تعزیری از یک ماه تا 6 ماه یا جزای نقدی معادل یک تا 3 برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
انجام معامله در فارکس جرم است؟
با توجه به ماده 2 قانون مجازات اسلامی هیچ عملی جرم تلقی نمیشود مگر اینکه در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد.
در هیچ یک از قوانین جزایی کشور معامله در فارکس جرم انگاری نشده است و صرفاً سازمان بورس در تاریخ 16/01/90 با صدور اعلامیه فعالیت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بازار فارکس را غیر قانونی اعلام کرده است.
در قسمتی از این اطلاعیه آمده است « بدین وسیله به اطلاع عموم هموطنان عزیز به ویژه صاحبان پس اندازها و فعالان بازار پول و سرمایه میرساند فعالیت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که با معرفی خود به عنوان یکی از فعالان بازار ارز خارجی (forex)، فرا بورس بینالملل و بورس های خارجی هموطنان محترم را در اقصی نقاط کشور به سرمایه گذاری در این گونه فعالیتها دعوت می کنند و مدعی سود آوری سرشار در این بازارها هستند، غیر قانونی است و هیچ گونه مجوزی از بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت نکرده اند.»
اولین سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که:
آیا اساسا سازمان بورس اجازه وضع قانون برای ممنوعیت استفاده از فارکس را دارد یا خیر؟
یکی از مهم ترین مسائل حقوقی در خصوص این بازار، پاسخ گویی به این سوال مهم است.
واضح است که طبق قانون اساسی تنها مرجع قانونگذاری در مملکت همانا مجلس شورای اسلامی می باشد.
بنابراین سازمان بورس نمیتواند با یک اطلاعیه ، بخشی از حق و حقوق بدیهی مردم را از ایشان سلب نماید.
اطلاعیه سازمان بورس صرفا میتواند جنبه هشداردهنده داشته باشد و قاعدتا هیچ ارگان یا سازمانی به جز مجلس شورای اسلامی نمیتواند اطلاعیه ها و آیین نامه های اجرایی خودش را تحت عنوان قوانین جدیدالتاسیس به مخاطبان اعلام نماید.
به نظر میرسد سازمان بورس صرفاً در مقام اعلام جرم کارگزاران فارکس بوده است نه معاملهکنندگان و با توجه به اینکه سازمان بورس کشور حق جرم انگاری عملی را ندارد باید قائل به این شویم که فعالیت به عنوان معاملهکننده در بازار فارکس قانونی است.
آیا فعالیت در فارکس هرمی است؟
سوالی که بسیار مطرح میشود و حتی کارشناسان و مقامات قضایی نیز در آن ابهام دارند، فعالیت هرمی در فارکس است.
فارکس یک بازار است و این بازار فعالیت هرمی ندارد.
ممکن است اشخاصی با تشکیل زنجیره انسانی، فعالیت هرمی در آن نمایند.
ولیکن این بازار به خودی خود هرمی محسوب نمیشود.
متاسفانه برخی فارکس را با گلدکوئست اشتباه گرفته و فعالیت این دو را یکی میدانند.
متاسفانه عدم آگاهی مردم نسبت به بازارفارکس (وحتی بورس تهران) باعث شد در ذهن بسیاری از مردم و حتی مسئولین چنین شایبهای ایجاد گردد.
که واقعا فارکس چیزی مانند گلدکویست است و مثلا یک شرکت هرمی است که اقدام به کلاهبرداری و جذب سرمایههای مردم میکند. در حالیکه مطلقا چنین تصوری صحیح نیست.
همانطور که بیان شد بازار فارکس در واقعیت صرفا چیزی همانند بازاربورس است و شرکت های گلدکویستی صرفا از نام و عنوان فارکس برای مقاصد خود سوء استفاده نمودند.
کما اینکه از نامهای دیگری نیز همچون لیزینگ یا بیمه نیز برای فریب مردم استفاده کردند اما این دلیل نمیشود که بخواهیم لیزینگ، بیمه و یا فارکس را بطور کل ممنوع اعلام کنیم.
استفتا از رهبری در خصوص فارکس:
نظر مقام معظم رهبری در خصوص فارکس:
از رهبر در خصوص شرعی بودن یا نبودن فعالیت در فارکس سوال شده است که سوال و پاسخ عیناً به شرح ذیل میباشد:
سوال: آیا بازار فارکس، که در آن معاملات ارز و طلا م موارد مشابه انجام میشود، از لحاظ شرعی جایز هست؟
پاسخ: مبادله ارزى با ارز دیگر که همجنس هم نیستند چنانچه منع قانونى در میان نباشد اشکال ندارد و سود حاصله نیز حلال است ولى اعتبار دادن کارگزاران به سرمایه معاملهگر اگر به عنوان قرض دادن به معاملهگر باشد که قهراً همراه با دریافت سود است، در این صورت چنین معاملهاى از طرف کارگزار براى معاملهگر صورت شرعى ندارد.
همانطور که ملاحظه میشود آیت الله خامنهای اعلام نمودند معامله در فارکس قانونی است.
البته مراجع دیگر همچون آیت الله سیستانی، آیت الله صافی گلپایگانی، آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی فعالیت در این باراز را مشروع ندانستند.
آیا فعالیت در فارکس غیر مشروع است؟
موضوع این بازار یک موضوع جدیدی است و در خصوص مسائل جدید نیازمند نظرات فقا و استفتا آنها است. قانونا عضویت و فعالیت در این بازار را منع نکرده است.
قانونا نیز اصل بر صحت و سلامت معاملات افراد است.
با توجه به استفا های اخذ شده در خصوص این بازار و همچنین عدم وجود منع شرعی صریح، به نظر می رسد فعالیت در این بازار غیر شرعی نیست.
جرم سرمایه گذاری در فارکس
همانطور که پیشتر گفتیم ، سرمایه گذاری به صورت شخصی در این بازار جرم نیست. تنها در صورتی فعالیت در این بازار جرم است که به صورت کارگذاری باشد.
نمونه رای فارکس که توسط گروه وکلا آسا اخذ شده است:
جهت مشاوره با وکیل متخصص فارکس، وکیل احسان عابدین، با ما همراه باشید. 22350512
معاملات صوری در فارکس اشکال شرعی دارد
سنا - آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس در اینترنت مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و به جای خرید و فروش واقعی ارز به معاملات صوری و مجازی میپردازد که از نظر شرعی دارای اشکالاتی است و موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات میشود.
سنا - آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس در اینترنت مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و به جای خرید و فروش واقعی ارز به معاملات صوری و مجازی میپردازد که از نظر شرعی دارای اشکالاتی است و موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات میشود. دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در خصوص مسائل فقهی معاملات فارکس گفت: شکل ساده معاملات فارکس از نظر شرعی اشکالی ندارد، زیرا تمام شرایط معامله را دارد و شرطی که مخالف شرع باشد، قید نشده است. سیدعباس موسویان ادامه داد: اگر این نوع معامله از طریق اینترنت نیز انجام گیرد و تمام شرایط معامله در آن رعایت شود، به طور شرعی جایز است. وی توضیح داد: شکل ساده بازار فارکس، بازاری است که در آن ارزهای مختلف مانند دلار، یورو، پوند، ین و. در مقابل هم معامله میشوند. موسویان تصریح کرد: به این بیان، کسی که سرمایهای دارد و وقتی احساس میکند ارزش یک ارز در حال افزایش است، آن ارز را خریداری میکند و هنگامی که ارزش آن افزایش یافت یا احتمال کاهش قیمت آن ارز را میدهد به فروش آن میپردازد و از مابهالتفاوت قیمت خرید و فروش سود میبرد و در مواردی که پیشبینی وی خطا رود، ضرر میکند. دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه چنین معاملهای از سابق بین مردم مرسوم بوده، افزود: افراد صاحب سرمایه یا خود به چنین معاملهای اقدام میکردند یا صرافی را به عنوان وکیل یا عامل خود قرار میدادند و از او میخواستند در مقابل حقالعمل معین (اجرت) چنین معاملهای را برای آنان انجام دهد و سود و زیان از آن صاحب سرمایه باشد. وی خاطرنشان کرد: بر این اساس، شکل ساده معاملات فارکس از نظر شرعی اشکالی ندارد؛ زیرا تمام شرایط معامله را داشته و در ضمن آن هم، شرطی که مخالف شرع باشد، قید نشده است. موسویان تاکید کرد: اگر این نوع معامله از طریق اینترنت نیز انجام شود و تمام شرایط معامله درآن رعایت شود، به طور شرعی جایز است.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: آنچه امروزه به عنوان بازار فارکس در اینترنت مطرح است، شکل ساده خود را از دست داده و فعالان این بازار، به جای خرید و فروش واقعی ارز به معاملات صوری و مجازی میپردازند که از نظر شرعی دارای اشکالاتی است و موجب حرمت و نداشتن جواز این نوع معاملات میشود.
انواع مختلف فعالیت در فارکس
موسویان با اشاره به اینکه معاملات رایج فارکس امروزه به صورتهای مختلف انجام میگیرد، گفت: یکی از مهمترین روشها آن است که برخی از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی میکنند و پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کردهاند، دارای هویت مشخص واقعی نیستند و هدف آنها از این کار کلاهبرداری است.
وی تصریح کرد: این گروه با تبلیغات گسترده و با فریب مردم، سرمایه آنان را جمع کرده و ممکن است برای مدتی نیز سود بپردازند، اما بعد از مدتی اسم و رسم خودشان را از محیط اینترنت برمیدارند، بهطوری که مال باخته، هیچ راهی برای استیفای حق خود ندارد و همه سرمایه خود را از دست میدهد. وی به گروه دوم اشاره کرد و افزود: کسانی هستند که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار فارکس معرفی میکنند و دارای هویت مشخصی هم هستند و در پایگاه اینترنتی، معاملات سفارش شده توسط صاحب سرمایه را روز به روز در صفحه مخصوص او نمایش میدهند و او نیز به این گمان که گزارش واقعی است به آنان اطمینان میکند.
موسویان ادامه داد: اما در حقیقت این صفحه اینترنتی یک نمایش صوری بیش نبوده و واقعیت ندارد و آنان اموال سرمایهگذار را در جای دیگری مثل قاچاق و. سرمایهگذاری کردهاند.
وی تصریح کرد: این قسم از معاملات فارکس نیز به طور قطع شرعی نیست، زیرا سود حاصله هیچ مبنای معامله واقعی ندارد و تنها برخواسته از بازی با اعداد و صفحه مجازی در اینترنت است. دبیر کمیته فقهی خاطرنشان کرد: گروه سوم کسانی هستند که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی میکنند و چه بسا دارای هویت مشخصی هم باشند و در بازار ارز نیز فعالیت میکنند، اما نوع معاملاتشان شرعی نیست. این گروه به جای خرید و فروش واقعی ارز اقدام به معاملات صوری آتی ارز میکنند.
موسویان تاکید کرد: گاهی اصلا معامله آتی نیز در کار نیست، بلکه قرارداد روی تفاضل قیمتهاست؛ به این بیان که دو طرف قرارداد، یک میلیون واحد تفاضل قیمت دلار با یورو میبندند؛ به این معنا که اگر تفاضل قیمتها بیشتر شد این طرف به اندازه یک میلیون برابر تغییرات قیمت به دیگری بپردازد و اگر تفاضل قیمتها کمتر شد آن طرف به اندازه یک میلیون برابر تغییرات قیمت به دیگری بپردازد. وی افزود: روشن است که چنین معاملاتی مبنای شرعی ندارد و درآمد حاصل از آنها نیز نوعی شرطبندی و اکل مال به باطل است.
وی گفت: گروه چهارم کسانی هستند که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار فارکس معرفی میکنند و چه بسا دارای هویت مشخصی هم باشند و به طور حقیقی هم معامله ارز انجام دهند، اما در ضمن قرارداد خود با صاحبان سرمایه شروطی مطرح میکنند که آن شروط خلاف شرع است، برای مثال شرط میکنند زمانهایی که معاملهای در کار نیست سرمایه را به صورت ربوی به بانک یا موسسهای قرض داده و بهره دریافت کنند.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: در همه صورت، معاملات فارکس به گونهای طراحی شده که سود بردن یک طرف همیشه با ضرر طرف دیگر رقم میخورد، یعنی یا قیمت ارز مورد معامله بالا میرود یا پایین میآید و در هر حالت یا این طرف سود میبرد و آن طرف ضرر یا بالعکس. موسویان تصریح کرد: در این شرایط، تنها کسی که در هر صورت سود میبرد، کارگزار فارکس است که درصد خود را از هر قراردادی میگیرد.
وی ابراز داشت: در همه موارد معاملات فارکس، بخش قابلتوجهی از سرمایههای ملی از کشور خارج شده و درصد کمی از آن به عنوان سود به کشور برمیگردد و از این جهت نیز خلاف قوانین کشور بوده و آسیب جدی به اقتصاد ملی میزند.
موسویان در پایان تاکید کرد: برخی با مطرح کردن شکل ساده معاملات فارکس درصدد گرفتن مجوز فقهی هستند در حالی که امروزه این نوع از معاملات فارکس بسیار کم است و شکل رایج آن که در سطح وسیعی در اینترنت وجود دارد، شکل باطل فارکس محسوب میشود.