۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران

آیا میتوان به بورس اعتماد کرد؟
شاید رشدهای خیرهکننده بازار بورس دیگر هرگز اتفاق نیافتد ولی اگر خواهان سودهای بیشتر هستیم چارهای نداریم جز اینکه بیشتر نیز ریسک کنیم و به بازارهای پرریسکی مثل بازار سرمایه کوچ کنیم. اگر چه سرمایهگذاران بورسی به طور متوسط در 14 ماه گذشته 30 درصد زیان دادهاند اما بخشی از آنان که از 5 سال پیش تا به حال در این بازار سرمایهگذاری کردهاند با وجود این ضرر 30 درصدی از مرداد سال گذشته تا به حال سرمایه خود را نسبت به انتهای مهر سال 95 تاکنون 18.63 برابر کردهاند و هزار و 763 درصد سود بدست آوردهاند.
اگر دنبال سودهای زیاد ظرف چند هفته یا چند ماه آینده هستیم کارمان سختتر نیز میشود و به همین دلیل باید در این زمینه آموزش ببینیم و سواد مالی و بورسی خود را بالا برده و ارتقاء دهیم. همیشه برای سودآوری بیشتر باید بیشتر خطر کنیم و برای ورود به بازارهای پرخطرتر نیاز داریم تا آمادگی بیشتری نیز کسب کنیم چرا که پیاده نمیشود به جنگ با سواره نظامها رفت و اگر بدون شمشیر به نبردی سخت برویم از میدان جنگ خونین باز خواهیم گشت.
کسانی که قصد دارند برای اولین بار به بازار سهام وارد شوند اما نسبت به سرمایهگذاری در این بازار مردد هستند میتوانند به جای آنکه کل سرمایه خود را به یکباره وارد بازار سرمایه کنند 1 یا 2 درصد آن را وارد بورس کرده و با خیال آسوده به معامله سهامهای بورسی بپردازند. در چنین حالتی تازهواردان به بازار سرمایه با خرید و فروش سهام در بورس آهسته آهسته تجربه کسب کرده و همزمان با آن دانش و مهارت خود در این حیطه را نیز افزایش میدهند.
چنانچه سرمایهگذار از این بازار خوشش نیامد و یا اینکه نتوانست موفقیت چندانی در آن بدست بیاورد ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران سرمایه اولیه خود را از بازار خارج میکند و به سراغ بازار دیگری میرود که برایش جذابتر است. اگر بازار سرمایه فرد را جذب کرد اما او نتوانست ظرف 3 تا 6 ماه موفقیتی کسب کند یا اینکه موفقیتهایی بدست آورد اما نمیتواند و یا نمیخواهد به طور روزانه و تا این حد درگیر خرید و فروش سهام باشد میتواند سهام صندوقهای سرمایهگذاری را خرید کن و یا اینکه سرمایه خود را به این صندوقها بسپارد تا متخصصین بازارهای مالی بر روی آن کار کنند و به او سود بپردازند. اگر فرد محتاط و ریسکگریز باشد میتواند در صندوقهای با درآمد ثابت سرمایهگذاری کند که سازوکار آن تقریبا شبیه سپردهگذاری در بانک است.
اما اگر فرد تازهوارد با کسب موفقیت در معاملات بورسی جذب بازار سهام شد کمکم درصدهای بیشتری از سرمایه اولیه خود را به این بازار وارد کرده و این سرمایهگذاری خود را گسترش میدهد. اماتوجه به یک نکته برای چنین فردی ضروری است و آن اینکه همواره باید به اصول سرمایهگذاری موفق توجه کند زیرا حتی بورسبازان حرفهای نیز ممکن است در اثر یک لحظه غفلت و تخطی از این اصول تمام سرمایه چندین و چند سالهی خود را از دست دهند. سرمایهگذاران بورسی لازم است برای موفقیت در بورس خودکنترلگری بالایی داشته باشند به این معنا که در اوج هیجانات بازار و رفتار گلهای بتوانند احساسات خود را مدیریت کنند، بر حرص و طمع خویش غلبه کرده و تصمیمات عقلانی و منطقی بگیرند.
بورس گرفتار تصمیمات اشتباه متولیان/ پیشروهایی که بازار را نزولی کردند
بورس در هفتههای اخیر درگیر یک مقاومت تکنیکال و شایعاتی است که پیرامون برخی نمادهای شاخص ساز شکل گرفته، اما نکته اصلی در این میان، تصمیمات متولیان امر است که تاثیر مستقیمی بر منفی شدن بازار داشته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، بورس اوراق بهادار تهران در 3 ماه گذشته روند متعادل و قابل قبولی را ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران آغاز کرده بود. این دوره که پس از یک دوره 10 ماهه سقوط بورس آغاز شده بود، بسیاری از سهامداران را متقاعد کرده بود که بورس در شرایط فعلی میتواند بهترین گزینه جهت سرمایهگذاری باشد.
اما در سه هفته گذشته افت بازار سرمایه را میتوان در چند دلیل خلاصه کرد. اول اینکه بورس گرفتار یک مقاومت جدی شده است. دوم اینکه سازمان بورس دوباره به دوران تصمیمات اشتباه بازگشته است. سومین دلیل هم به حواشی مربوط به نمادهای شاخص ساز ارتباط پیدا میکند.
در شرایط فعلی، بازار سرمایه به یک روند نوسانی که منجر به ریزش شاخص کل و شاخص کل هموزن شده، مواجه بوده است. به عبارت دیگر، بورس با یک عدم قطعیت مواجه است. این عدم قطعیت به دلیل شایعات مربوط به قیمتگذاری دستوری برخی کالاها و کاهش قیمت خودرو به دلیل آزاد شدن واردت آن در بازار ایجاد شده است.
بازار سرمایه نزدیک به نقطه حمایتی!
از منظر تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به یک نقطه حمایتی رسیده است. شاخص کل بورس که در هفته های گذشته درگیر یک مقاومت جدی بر روی شاخص 1 میلیون و 530 تا 560 هزار واحدی شده است، هنوز نتوانسته است از این مقاومت عبور کند.
اما با روندی که شاخص کل در روزهای اخیر در ورود به کانال 1 میلیون و 400 هزار واحدی در پیش گرفته است، باید امیدوار به حمایت از شاخص کل در منطقه 1 میلیون 420 تا 450 هزار واحدی بود.
شاخص کل هموزن نیز در روزهای اخیر دچار همین ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران روند نزولی شده است. یعنی نمادهای بزرگ بازار، توانسته اند سهمهای کوچک را با خود به سمت کاهش قیمت سوق دهند. حضور 600 نماد در بخش منفی قیمتی در روزهای اخیر شاهدی بر این موضوع است.
تصمیمی که بازار را قرمزپوش کرد
تصمیمات متولیان امر در مورد عرضه اولیه ها در هفتههای گذشته، بازار سرمایه را با فشار فروش مواجه کرده است. اینکه سازمان بورس در یک هفته و به صورت متوالی در چند هفته، تعدادی شرکت را به صورت عرضه اولیه به بازار سرمایه وارد میکند، نشانه وجود نوعی تصمیمگیری اشتباه در این زمینه است.
با دعوت همگانی که برای ورود به بازار سرمایه در سال گذشته رخ داد، بسیاری از افرادی که در حال حاضر در بورس حضور دارند، افراد مبتدی هستند که به دلیل ضرری که در سال گذشته متحمل شده اند، تنها به دنبال خرید عرضه های اولیه بوده و زمانی که چند عرضه اولیه که مبلغ آنها تا 3 میلیون تومان نقدینگی نیاز دارد، شروع به فروش دارایی خود در بورس کرده و همین مساله باعث کشیده شدن رنج منفی در بورس طی هفته های گذشته شده است.
به نظر میرسد سازمان بورس باید در این زمینه تغییر در تصمیم گیریهای خود ایجاد کند تا فشار فروش کمتری را در بازار سرمایه شاهد باشیم.
پیشروهای منفی شدن بازار را بشناسید
در این بین انتشار شایعاتی در خصوص قیمت گذاری دستوری و آزاد شدن واردات خودرو نیز بر منفی شدن سهم لیدر بازار و به تبع آن منفی شدن کل بازار، نوعی بی اعتمادی در بازار سرمایه را ایجاد کرده است.
در شرایط فعلی که بسیاری تصور می کنند با آزاد شدن واردات خودرو، قیمت خودرو کاهش پیدا می کند، به این مساله فکر نمی کنند که این موضوع در صورتی که اتفاق بیافتد، تنها در بازار خودرو رخ خواهد داد و هیچ تاثیری بر خودروسازان کشور ندارد.
به عبارت دیگر، در روزهای گذشته که این شایعات میان سهامداران شکل جدی به خود گرفته است، به دلیل کاهش قیمت این شرکت ها که به زعم سهامداران لیدر بازار هستند، کل بازار دستخوش کاهش قیمت و نزول شده است.
در صورتی که سهامداران به تحلیل روند فعلی بازار سرمایه اقدام کنند، متوجه خواهند شد قیمت شرکتهای خودرویی در شاخص 1 میلیون و 420 هزار واحدی همان قیمت این نمادها در شاخص 1 میلیون واحدی است. یعنی فروش این نمادها در این وضعیت هم برای انها و هم برای کلیت بازار یک وضعیت منفی را ایجاد کند.
بازار سرمایه همچنان هیچ ترسی ندارد؛ صرفا در وضعیت فعلی یک روند نزولی به صورت شوک، به دلیل شایعات قیمتگذاری دستوری و کاهش قیمت خودرو، عرضههای اولیه بی رویه و همچنین تسویههای اعتباری شهریور ماه به بازار وارد شده است که به نظر میرسد در روزهای آینده بازار مجددا به تعادل برخواهد گشت.
سال ۱۴۰۱، سال سرمایهگذاری در بازار سرمایه/ اقدامات اشتباه دولت دوازدهم آغاز ریزش بورس را رقم زد
تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه به آغاز ریزش بورس از دولت دوازدهم اشاره کرد و گفت: این احتمال وجود دارد که سال ۱۴۰۱، سال بازار سرمایه باشد، زیرا بازدهی بورس در بلندمدت در بین سایر بازارهای سرمایهگذاری بالاتر بوده و میتوان این امید را داشت که این بازار از دیگر بازارها پیشی بگیرد.
«ولید هلالات» امروز (یکشنبه) در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به مصوبات اخیر تیم اقتصادی دولت و تاثیر آن بر معاملات بازار سرمایه اشاره کرد و اظهار داشت: نرخ بهره بینبانکی از جمله مسائلی است که در این مصوبه مطرح شد و بر این اساس قرار است که این نرخ در اعداد کمتر از ٢٠ درصد مورد کنترل قرار بگیرد.
وی گفت: یکی از مشکلاتی که بارها بازار با آن دست به گریبان بود، مساله افزایش نرخ بهره بانکی بود و نوسان شدید نرخ بهره باعث ایجاد التهاب معاملات بورس در سال ٩٩ و ۱۴۰۰ شد.
هلالات افزود: از ابتدا این ذهنیت وجود داشت که جلوگیری از وجود نوسانات شدید در معاملات بازارهای موازی مانند بازار سهام نیازمند کنترل نرخ بهره است؛ بنابراین تصمیم اخیر دولت از جمله اقدامات مثبتی بود که در دستور کار قرار گرفت.
این کارشناس بازار سرمایه، با تاکید بر اینکه باید اقدامی انجام شود تا از کاهش شدید نرخ بهره بانکی جلوگیری شود، بیانداشت: کاهش یکباره نرخ بهره بانکی باعث رشد کاذب دیگر بازارهای سرمایهگذاری میشود و همچنین افزایش بیش از حد آن به ضرر بازارها خواهد بود و مانع از ورود نقدینگی به بازارهای سرمایهگذاری مانند بازار سرمایه میشود.
وی خاطرنشانکرد: نکته دیگر مصوبه اخیر تیم اقتصادی دولت مربوط به نرخ تسعیر بانک بود که باید ٩٠ درصد نرخ بانک مرکزی باشد، تاکنون این عدد مطابق با فرمولهای موجود نبوده است. در حالی که اگر این عدد طبق فرمولهای ارائه شده باشد، میتوان شاهد تاثیر مثبت آن در روند بازارها باشیم.
هلالات ادامهداد: تاکنون بانکها با دلار ١۵ هزار و ٩٠٠ تومان تسعیر میکردند که با توجه به نرخ دلار در بازار آزاد و نرخ نیمایی این عدد بی ربط بود، بنابراین این اقدام به عنوان اتفاقی مثبت در صنایعی تلقی میشود که تاکنون تحت تاثیر این اتفاق با بازدهی منفی زیادی همراه شده بودند.
این کارشناس بازار سرمایه، مساله دیگر مطرح شده در مصوبه اخیر تیم اقتصادی دولت را مربوط به نرخ گاز دانست و گفت: درگیریهای بین روسیه و اوکراین باعث افزایش غیرمنطقی نرخ گاز در اروپا شد و تقریبا میتوان گفت که قیمت گاز در اروپا ١٠ برابر قیمت کانادا است.
وی با بیان اینکه اکنون و با توجه به وجود شرایط خاص سیاسی، مبنا قرار دادن این نرخ اقدامی اشتباه است، افزود: با مد نظر قرار دادن نرخ فعلی دلار نیمایی، تعیین سقف قیمت پنجهزار تومان در مصوبه اخیر دولت برای همه صنایع مناسب و منطقی نیست، اما در نظر گرفته شدن سقف ریالی قدمی رو به جلو است که با کمک آن میتوان به مرور شاهد اثر مثبت آن در برخی از صنایع باشیم.
امیدواری سهامداران به توجه دولت سیزدهم نسبت به بورس
هلالات معتقد است که بازار سهام به توجه دولت سیزدهم نسبت به معاملات بورس امیدوار بود تا با روی کار آمدن مسوولان، حمایت جدی از معاملات بازار و سهامداران آن انجام شود.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: همچنین سهامداران، مجلس را حامی خود و بهبود روند معاملات بازار میدانستند، زمانی که لایحه بودجه رنگ و بویی از حمایت بازار سرمایه نداشته باشد بیشتر از هر اتفاق دیگری میتواند بر روند بازار تاثیرگذار باشد و سبب ایجاد تخریب روانی بر معاملات بازار شود.
وی با اشاره به اینکه اکنون دیگر کسی به فکر رشد بازار نیست بلکه همه به دنبال اقدامی هستند تا بتوانند سبب ایجاد ثبات در معاملات بازار شوند، گفت: وجود ثبات رفتاری و قوانین و پیشبینی پذیر شدن واقعی اقتصاد کشور از جمله مسایلی است که میتواند زمینهساز ایجاد ثبات در معاملات بورس باشد.
هلالات تصریحکرد: به هر میزان که دولت ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران به این سمت پیش برود و تلاش بر اجرای مصوبات ارائه شده در روز چهارشنبه گذشته داشته باشد، بازار بیشتر میتواند به ثبات برسد و کمتر شاهد رفتارهای هیجانی در معاملات بورس خواهیم بود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه رشد شتابان معاملات بورس در سال ٩٩ ناشی از آن بود که نرخ بهره بین بانکی در مقطعی از زمان به کمتر از ١٠ درصد رسید، گفت: این عدد اکنون تا حدود ٢٢ درصد رشد کرده است، زمانی که در اقتصاد کشور نرخ بهره بین بانکی از ١٠ درصد به ٢٢ درصد افزایش پیدا میکند طبیعی است که شاهد رفتارهای هیجانی و نوسانی در معاملات بازار سرمایه باشیم.
وی ادامهداد: به هر میزان که بتوان اعداد منطقیتری را برای نرخ بهره بانکی تعیین کرد، بهمراتب بورس هم به ثبات بیشتری در معاملات دست پیدا میکند و دیگر شاهد وجود نوسان های شدید مثبت و منفی در بازار نخواهیم بود.
هلالات با تاکید بر اینکه بهطور حتم میتوان به آینده معاملات بورس امیدوار بود، افزود: مسالهای که اکنون بیش از مسایل بنیادی بر روند بازار تاثیرگذار است و به عنوان نکته ای مهم در هدایت بازار تلقی میشود، مساله روانی است. اگر بورس و فعالان این بازار این احساس را داشته باشند که دولت و مجلس منافع سهامداران و صنایع را در مصوبات در نظر میگیرند، در آن زمان میتوان امیدوار بود که معاملات بورس به حالت عادی خود باز میگردد.
سابقه ریزش بورس در ٢ سال اخیر
این کارشناس بازار سرمایه سابقه ریزش بورس در ٢ سال اخیر را مورد ارزیابی قرار داد و گفت: ریزش بازار از دولت دوازدهم آغاز شد و شروع این بحران از دوران روحانی بود که از طریق کاهش شدید نرخ بهره بانکی شاهد ورود نقدینگیها به بازار بودیم، همچنین دولت قبل بدون در نظر گرفتن آگاهی مردم از بورس، آنان را دعوت به سرمایهگذاری در بورس کرد.
وی ادامه داد: همچنین مسالهای که در دو ماه اخیر سبب ریزش شاخص بورس شد، این موضوع بود که همه فکر میکردند دولت در لایحه بودجه ١٤٠١ به صنایع و شرکتهای بورسی نگاهی ویژه دارد اما لایحه بودجه ارائه شده چندان رنگ و بویی از این مساله نداشت.
هلالات با بیان اینکه کل سود شرکتهای بورسی حدود ٧٠٠ «همت» (هزار میلیارد تومان) است اما در لایحه بودجه فقط ٩٠ همت به عنوان قیمت گاز برای صنایع پتروشیمی و فولادی در نظر گرفته بودند، گفت: این عدد خارج از منطق بود و نمیتوانست زمینهساز تاثیر مثبت بر سودآوری شرکتها باشد، این مساله باعث ایجاد افت شدید بازار در چند هفته اخیر شد.
این کارشناس بازار سرمایه با اعتقاد به اینکه اگر مصوبه ١٠ بندی هر چه سریعتر به مرحله اجرا میرسید، بازار با چنین ریزشی همراه نمیشد، افزود: این مصوبه در یک ماه گذشته در ستاد اقتصادی دولت تصویب شد اما به دلیل تاخیر در اجرای آن برخی گمان کردند که این مصوبه به مرحله اجرا نمیرسد و این امر منجر به افزایش عرضه در بازار شد.
اولویت بازار سرمایه در میان بازارهای سرمایهگذاری
وی با تاکید بر اینکه بورس باید در اولویت بیشتری قرار گیرد، اظهار داشت: این بازار هر روز تحت تاثیر اتفاقات مختلف در حال معامله است و نمیتوان تصمیمات مربوط به این بازار را به یک ماه بعد موکول کرد، بلکه بهتر است در لحظه تصمیمگیری شود و در همان زمان به اجرا برسد، وجود ابهام در تصمیمگیریها میتواند بدترین اتفاق برای بازار باشد.
هلالات اظهار داشت: ابهام بودجه بهشدت بازار را تخریب کرد و بهتر است برای سالهای آینده مسائل مربوط به بودجه کمتر بازار را تحت تاثیر خود قرار دهد و قیمتهای گاز و برق به صورت فرمول ارائه شود.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به اینکه روند صعودی بازار ادامه دار است یا خیر، گفت: در این مرحله باید امیدوار بود که بازار به ثبات برسد، بخشی از ریزش بازار اکنون در حال جبران است.
وی ادامه داد: مصاحبه سهشنبه شب رییس جمهوری تاثیر مثبتی را بر معاملات روز چهارشنبه گذاشت و بخشی از برگشت بازار به مدار صعودی، جبران ناامیدیهای ایجاد شده در بازار بود.
بازگشت معاملات بورس به مدار صعود نیازمند زمان است
هلالات با بیان اینکه بهطور طبیعی بازگشت معاملات بورس به مدار صعود نیازمند زمان است، گفت: نرخ ارز، نرخ بهره بانکی، نتیجه برجام و روند بازار جهانی از جمله عواملی هستند که باید نتیجه آن شفافتر شود تا بعد از آن بازار بتواند صنعت به صنعت به جایگاه خود دست پیدا کند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشانکرد: براساس پیشبینیهای انجام شده به نظر میرسد که تا فصل مجامع یعنی اردیبهشت و خرداد ماه بازار به نقطه تعادل برسد و دیگر شاهد هیجانات کاذب در مسیر صعود و نزول نخواهیم بود.
پیشبینی روند معاملات بورس را در بلندمدت
وی روند معاملات بورس را در بلندمدت مورد پیشبینی قرار داد و گفت: اکنون در این زمینه نمیتوان پیشبینی دقیقی را ارائه داد، اما با توجه به ریزشی که شاخص بورس در این مدت تجربه کرد، ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران بازار سهام باید بالاتر از نقطه فعلی باشد و به نظر نمیرسد شاهد وجود شرایطی باشیم که بازار تا پایان سال به نقطهای پایینتر از آن چیزی که اکنون قرار دارد، برسد.
هلالات در پایان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه سال آینده میتوان شاهد افزایش بازدهی بورس نسبت به دیگر بازارهای سرمایهگذاری باشیم یا خیر، افزود: این احتمال وجود دارد که سال آینده، سال بازار سرمایه باشد، زیرا بازدهی بازار سرمایه در بلندمدت و در میان سایر بازارهای سرمایهگذاری بالاتر بوده و میتوان این امید را داشت که بازار سرمایه سال آینده از دیگر بازارها پیشی بگیرد.
به گزارش ایرنا، «آیتالله رئیسی»، رئیسجمهوری سهشنبهشب در برنامه تلویزیونی از ارائه راهکارهای اساسی توسط تیم اقتصادی دولت در راستای برونرفت بازار سرمایه از بحران موجود خبر داد.
رییسجمهوری در همان برنامه اعلام کرد که تیم اقتصادی دولت در حال جمعبندی راههای کارشناسی شده بهمنظور خروج بازار سرمایه از بحران است، به همین منظور روز چهارشنبه (۶ بهمن) مصوبات توسط تیم اقتصادی دولت از سوی وزیر اقتصاد اعلام میشود.
«سید احسان خاندوزی»، وزیر امور اقتصادی و دارایی روز چهارشنبه اعلام کرد: ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران در راستای اجرایی شدن مصوباتی که پیشتر توسط ستاد اقتصادی دولت در حمایت از صنایع بورسی اتخاذ شده بود، دو اقدام انجام شد. اقدام نخست، مصوبهای است که هیات دولت به عنوان اصلاحیه لایحه بودجه ۱۴۰۱ تصویب کرد و بهطور رسمی به مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد و دوم ابلاغیهای است که از طرف معاون اول رئیسجمهوری به وزرای اقتصادی، رئیس بانک مرکزی، رئیس مرکز سازمان برنامه و بودجه و دستگاههای ذیربط ابلاغ شد.
در ادامه این حمایتها «محمد مخبر»، معاون اول رئیسجمهوری پنج مصوبه مهم دولت برای حمایت از بازار سرمایه مبنی بر ارزان شدن نرخ خوراک پتروشیمیها، کاهش نرخ سود بین بانکی، محدود شدن فروش اوراق مالی، عدم افزایش حقوق دولتی معادن و افزایش نرخ تسعیر بانکها را برای اجرا به «سید احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد و دارایی، «سید رضا فاطمیامین» وزیر صنعت، معدن و تجارت، «جواد اوجی» وزیر نفت، «سید مسعود میرکاظمی» رئیس سازمان برنامه و بودجه و «علی صالحآبادی» رئیسکل بانک مرکزی ابلاغ کرد.
بر اساس این ابلاغیه، از زمان ابلاغ مصوبه، نرخ گاز خوراک پتروشیمیها بر اساس فرمول ابلاغی وزارت نفت و با اعمال سقف نرخ گاز صادراتی (حداکثر ۵۰ هزار ریال) تعیین میشود.
همچنین نرخ سوخت گاز پتروشیمیها، پالایشگاهها و صنایع پاییندستی، مجتمعهای احیای فولاد و مصارف مربوط به تأسیسات عمومی پتروشیمیها و پالایشگاهها شامل برق، آب، اکسیژن و غیره معادل ۴۰ درصد نرخ خوراک گاز پتروشیمیها (حداکثر ۲۰ هزار ریال) و همچنین صنایع سیمان و سایر صنایع معادل ۱۰ درصد نرخ خوراک پتروشیمیها تعیین میشود.
بر اساس تصمیم این ستاد، در سال ۱۴۰۱ فرمول نحوه محاسبه حقوق دولتی معادن تغییر پیدا نخواهد کرد.
بر اساس این گزارش و ابلاغیه ارائهشده، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه کشور مکلفند زمانبندی عرضه اوراق دولتی را به گونهای تنظیم کنند که فروش اوراق مالی اسلامی نقدی در بازار سرمایه بدون لحاظ فروش به صندوقهای با درآمد ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران ثابت حداکثر معادل ۵۰ درصد جریان نقدی ورودی بازار سرمایه در هر ماه باشد.
بانک مرکزی موظف است نرخ تسعیر داراییهای ارزی بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را حداقل معادل ۹۰ درصد نرخ ارز سامانه نیما در ۶ ماه گذشته اعلام کند. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است مالیات سود ناشی از تسعیر داراییهای ارزی مذکور را بر مبنای نرخ اعلامی ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران بانک مرکزی محاسبه و اخذ کند. همچنین با پیشنهاد بانک مرکزی مقرر شد این بانک با مداخله فعال در بازار بین بانکی بهگونهای اقدام کند که میانگین ماهانه نرخ سود در بازار بین بانکی حداکثر ۲۰ درصد باشد.
۹ اشتباه سرمایهگذاری در بورس
گاهی حتی تاجران و سرمایه گذارهای حرفه ای نیز دچار اشتباهاتی می شوند و در نتیجه، سود کمتری نیز عایدشان می شود. به همین منظور، در این مطلب ۹ اشتباه بزرگی که موجب شکست می شوند را برایتان نام برده ایم .
گاهی حتی تاجران و سرمایه گذارهای حرفه ای نیز دچار اشتباهاتی می شوند و در نتیجه، سود کمتری نیز عایدشان می شود. به همین منظور، در این مطلب ۹ اشتباه بزرگی که موجب شکست می شوند را برایتان نام برده ایم تا اگر قصد سرمایه گذاری در بورس یا خریداری سهام را دارید، از آنها بپرهیزید.
۱. نادیده گرفتن اعتبار
خیلی از مردم می دانند چطور پول خود را برای خرید یک محصول خوب و ارزشمند خرج کنند. اما در بحث سرمایه گذاری در بورس و سهام، آنها اصولا دید درستی از بازار ندارند و نمی توانند اعتبارهای ارزشمند را تشخیص دهند. استانداردها و فاکتورهای مختلفی برای ارزشگذاری سهام وجود دارد و به راحتی می توان تشخیص داد که سهام شرکت موردنظر فروش دارد یا خیر. برای سرمایه گذاری درست باید با درایت کامل به رشد سود سهام، خرید و فروش سهام در زمان مناسب و افزایش سرمایه خود بیندیشید.
۲. بزرگ تر از توان خود کاری را انجام دادن
سرمایه گذاری را تصور کنید که با سرمایه خود می تواند به راحتی ۵۰۰ سهام را خرید و فروش کند، اما ترجیح می دهد دوبرابر این میزان سهام خریداری کند. به جای اینکه سهام خود را یکباره زیاد کنید، ابتدا موقعیت ها را بررسی کنید و با حساب و کتاب و به تدریج آن را افزایش دهید. وقتی به طور یکجا سرمایه خود را افزایش می دهید از وقایع بورس دور می مانید و احتمالا سود کمتری هم دریافت خواهید کرد.
۳. فقط یک جا سرمایه گذاری می کنید
خیلی از سرمایه گذارها تصور می کنند اگر پول های خود را برای خرید یک سهام واحد سرمایه گذاری کنند، سود بیشتری عایدشان می شود. اما این طرز فکر اشتباه است زیرا اگر آن شرکت ورشکست شود، یا سهامش ارزش خود را از دست دهد شما یک بازنده واقعی خواهید بود و به جای سود، ضرر خواهید کرد.
۴. خود را زیرک و متفاوت فرض کردن
برخی از رفتارها و طرزفکرهای اقتصادی باعث می شوند تا انسان های باهوش نیز در سرمایه گذاری های خود دچار اشتباه و ضرر بشوند. از جمله باید به برخی گرایشات انحرافی اشاره کرد. به طور مثال، سرمایه گذار تعصب تصدیقی دارد به این مفهوم که طرز فکر خود را درست می داند، یا تعصب خوشبینی دارد و تصور می کند یک سهامدار موفق است یا خود را برتر از دیگران می داند یا حتی تعصب گروهی دارد به این مفهوم که هرکاری دیگران می کنند او نیز همان روند را پیش می گیرد.
۵. دنبال سود بیشتر بودن
وقتی میزان رضایت کاهش پیدا می کنند، بسیاری از سرمایه گذارها در این دام گرفتار می شوند. هرگز فریب مبالغ و سودهایی را نخورید که خیلی بیشتر از جاهای دیگر هستند. وقتی یک کمپانی همه نقدینگی خود را برای پرداخت سودهای سه ماهه هزینه می کند، ممکن است این پرداخت ها در جایی متوقف شوند تا شرکت بتواند بدهی های خود را پرداخت کند. بنابراین، با این کار علاوه بر سهام سود ماهانه خود را نیز از دست خواهید داد.
۶. تغییر عقیده در میانه راه
در مورد مسایل مالی همیشه این نگرانی وجود دارد، نکند در مسیر اشتباه قرار داریم و مبادا سرمایه خود را از دست بدهیم. اما درست ترین تصمیم این است که اهداف برنامه ریزی شده خود را تا انتها دنبال کنیم. به طور مثال، برای خود تعیین می کنید وقتی ارزش سهام به ایکس تومان رسید آن را می فروشم، وقتی به آن حد رسید حتما این کار را انجام دهید.
۷. دنبال نکردن رویدادهای بورس
افرادی که فقط سهام خریداری می کنند و به هیچ عنوان پیگیر رشد یا نزول آن نیستند، نمی توانند در امر سهامداری موفق باشند. یکی از نیازهای اولیه برداشت سود از سهام، پیگیری دایمی این بازار است.
اگر می توانید با پول خود ۱۲۰۰ سهم خریداری کنید، لازم نیست همه را یکجا بخرید. ابتدا ۵۰۰ سهم بخرید و نتیجه آن را ببینید. این کاری است که بیشتر سرمایه گذارهای حرفه ای و موفق انجام می دهند. پیدا کردن دید درست و پیش بینی دقیق شرایط بورس به تجربه و زمان نیاز دارد تا بدانید زمان مناسب برای خرید یا فروش سهام چه زمانی است. البته باید خطرپذیری این کار را نیز داشته باشید. بنابراین خیلی عجله نکنید و با مبالغ کم آغاز کنید و به تدریج آن را زیاد کنید.
۹. غفلت از بورس و پیگیری اخبار
صرف اینکه شما یک شرکت را دوست یا قبول دارید دلیل نمی شود تا همه سرمایه خود را در آنجا ذخیره کنید. یکی از کارشناسان برجسته سهام اعتقاد دارد ساعت های اولیه روز ساعت های مخصوص آماتورها است. آنها بر اساس اخباری که در شب گذشته شنیده یا در روزنامه ها خوانده اند، به سراغ خرید یا فروش سهام های خود می روند. اما این کار به هیچ عنوان حرفه ای نیست. افراد زیرک همیشه اجازه می دهند موج اخبار فروکش کند و در ساعت آخر روز یا حتی نیم ساعت آخر، تصمیم می گیرند که با سهام خود چه کنند.
۵ دلیل که سرمایهگذاران سازمانی علاقهای به سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال ندارند
سرمایهگذاران بازار ارزهای دیجیتال همیشه بر این باور بودهاند که عامل صعود بزرگ بعدی بیت کوین، سرمایهگذاران سازمانی خواهند بود. اما حالا میدانیم که این برداشت اشتباه است و بر پایه امید واهی بنا شده بود. نشریه کوین تلگراف در مقالهای دلایل عدم تمایل سرمایهگذاران سازمانی به سرمایهگذاری در بیت کوین را بررسی کرده است.
طی دو سال گذشته، رسانههای حوزه ارزهای دیجیتال و طرفداران بیت کوین تأکید زیادی بر لزوم استقبال سرمایهگذاران سازمانی از حوزه ارزهای دیجیتال داشتهاند. باور همگانی این بود که ورود سرمایه سازمانها باعث پذیرش گسترده داراییهای دیجیتال خواهد شد و بهدنبال آن، یک جهش کلی در ارزش بازار ارزهای دیجیتال به وجود خواهد آمد.
با نگاهی به وضعیت امروز، متوجه میشویم که ارزش کلی بازار هنوز به بالاترین رکورد ثبتشدهی آن در اواخر سال ۲۰۱۷، یعنی ۷۵۰ میلیارد دلار نرسیده است.
این بازیابی آهسته قیمت ارزهای دیجیتال، سؤالاتی را در ذهن فعالان این حوزه متبادر میکند. اگر طی این مدت، سرمایههای سازمانی در حال ورود به ارزهای دیجیتال بوده است، پس چرا در طی ۳ سال گذشته شاهد افزایش چشمگیری در قیمت بیت کوین نبودهایم؟
پاسخ یا در وجود یک فشار فروش بسیار زیاد نهفته است که وجود این فشار فروش با توجه به حجم کل بازار که تنها ۲۴۸ میلیارد دلار است، دور از ذهن نیست و یا این که فرضیه افزایش قیمت توسط سرمایههای سازمانی یک فرضیه اشتباه است. در ادامه، ۵ دلیلی را بررسی خواهیم کرد که نشان میدهند سرمایهگذاران سازمانی هنوز وارد بازار ارزهای دیجیتال نشدهاند.
۱-پیچیدگی روند تبدیل ارز فیات به ارز دیجیتال
فرایند سرمایهگذاری در بیت کوین هنوز هم یکی از موانع عمده مدیران صندوقهای مشترک سرمایهگذاری محسوب میشود. بهویژه اگر دیدِ آنها نسبت به ریسکهای سرمایهگذاری در بیت کوین را در نظر بگیریم.
اگر به این فهرست گامهای متعدد لازم را برای خرید بیت کوین در مقایسه با داراییهای سنتی هم اضافه کنیم، میبینیم که فرایند خرید ارز دیجیتال چقدر میتواند برای آنها ناخوشایند باشد. همچنین قوانین داخلی برخی از این صندوقها آنها را از سرمایهگذاری در کالاهای خاصی منع میکند. نقدینگی پایین و حجم کم معاملات در صرافیهای قانونگذاری شده هم یکی دیگر از عوامل منع این صندوقها از سرمایهگذاری در بیت کوین است.
ارز دیجیتال موضوعی نوپا است و استفاده از هر موضوع جدید، مخصوصا اگر مربوط به فناوریهای نو باشد، سخت و پیچیده است. خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال برای افراد عادی که محدودیت قانونی کمتری دارند، دارای پیچیدگیهایی است. سرمایهگذاران سازمانی علاوه بر این پیچیدگیها، با موضوعات سختگیرانه مربوط به نهادهای قانونگذار نیز دستبهگریبان هستند. مهمترین گام برای ورود به هر عرصه، قدم اول است، سخت بودن قدم اول برای سرمایهگذاران نهادی و فرایند نسبتا پیچیدهی آن، عامل مهمی برای جلوگیری از ورود این مؤسسات و سازمانها به عرصه سرمایهگذاری در بیت کوین است.
۲-صرف حضور سرمایهگذاران سازمانی وقوع یک بازار صعودی را تضمین نمیکند
ورود یا حضور سرمایهگذاران سازمانی در بازار لزوماً بهمعنای افزایش فشار خرید نیست. ورود صندوق رینیسانس تکنالژیز مدالیون (Renaissance Technologies Medallion) به بازار قراردادهای آتی بیت کوین بورس کالای شیکاگو (CME) یک نمونه عالی از این واقعیت است.
به علاوه، باید به این نکته توجه داشت که قراردادهای آتی CME با پول نقد تسویه میشوند و استفاده از آنها لزوماً به معنای معامله کردن بیت کوین نیست و مهمتر از آن، این که یک صندوق همیشه امکان باز کردن پوزیشن شورت (Short) را هم در اختیار دارد. پس سرمایهگذاران باید احتمال ورود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه به این حوزه با هدف شرطبندی علیه قیمت بیت کوین را در نظر داشته و نسبت به آن محتاط باشند.
درست است که بازار مشتقات ارزهای دیجیتال در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است و این مشتقات جزو ابزارهای ایدهآل سرمایهگذاران سازمانی میانرده بازار محسوب میشوند؛ اما استفاده از مشتقات برای یک سرمایهگذار خردهپای معمولی هنوز بسیار پیچیده است.
باز کردن پوزیشنها از طریق قراردادهای آتی ممکن است بسیار گران تمام شود؛ چراکه این پوزیشنها هر دو ماه یکبار منقضی میشوند. بهعلاوه، باید در نظر داشت که سوئیچ کردن به سررسید بعدی بدون هزینه نیست و این میتواند به این معنا باشد که سرمایهگذاران باید خطر معامله با ریسک منفی را در بازارهای نقدی به جان بخرند.
به زبان ساده باید گفت که قراردادهای آتی، برای نگهداری طولانیمدت داراییها طراحی نشدهاند.
۳-کوچک بودن ارزش بازار ارزهای دیجیتال نسبت به بازارهای سنتی
درست است که بیت کوین توانسته است سودهایی نصیب سرمایهگذاران خود کند؛ اما عدم تمایل به خرید کورکورانه ارزهای دیجیتال از سوی یک صنعت ۹۴ تریلیون دلاری دلایل دیگری هم دارد.
نمایی از حجم بازار ارزهای دیجیتال نسبت به بقیه داراییها منبع: BitcoinIRA
هر چند بار نمودار بالا را دیده باشید، باز هم باید اعتراف کنید که نمودار فوقالعادهای است. ارزش ۲۴۸ میلیارد دلاری بازار ارزهای دیجیتال تنها قطرهای از دریای بازار سرمایه محسوب میشود. هم اکنون میزان اسکناسهای در گردش ین ژاپن به ۱ تریلیون دلار میرسد و این رقم شامل سپردهها و اوراق خزانه این ارز نمیشود.
۲۰ مدیریتکننده بزرگ داراییهای دنیا، مجموعاً ۴۲.۳ تریلیون دلار را مدیریت میکنند. سرمایهگذاری ۰.۵ ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران درصد یا ۲۱۱ میلیارد دلار از این داراییها در ارزهای دیجیتال، معادل ۸۴ درصد ارزش این بازار خواهد بود.
با اینکه وقایع چند سال اخیر نشان داده است که رشد بازار ارزهای دیجیتال هیچ حدومرزی نمیشناسد؛ اما باید اذعان کرد که ارزش بازار ارزهای دیجیتال به هیچ وجه در حد و اندازه بازارهای سنتی نیست. شرکت «Grayscale Investments» با مدیریت ۳ میلیارد دلار دارایی، بزرگترین بنگاه معاملاتی عمومی ارزهای دیجیتال برای سرمایهگذاری سازمانی محسوب میشود.
اما این سرمایه قابلتوجه هنوز هم در مقایسه با بزرگترین شرکتهای مدیریت مالی جهان مقدار ناچیزی به حساب میآید.
۷ مالک عمده سهامهای Bank of America و JPMorgan. منبع: CNN Business
بانکهاٰ و شرکتهای فعال در حوزه کارتهای اعتباری، بیمه و کارگزاریها، همواره بخش قابلتوجهی از سبد سرمایهگذاری هر شرکت مدیریت دارایی را به خود اختصاص میدهند. شرکتهایی مثل بلکراک (BlackRock)، استیت استریت (State Street)، ونگارد (Vanguard)، فیدلیتی (Fidelity) و ولینگتون (Wellington) همیشه در میان ۲۰ مالک برتر سهامهای مالی رتبهبندی میشوند.
بانکها یکی از بازیگران مطرح این حوزه هستند. بانکهایی مثل HSBC، جی پی مورگان (JP Morgan)، گلدمن ساکس (Goldman Sachs)، دویچه بانک (Deutsche Bank)، بیانپی پاریباس (BNP Paribas)، یوبیاس (UBS) و ولز فارگو (Wells Fargo) همواره جزو بزرگترین صندوقهای سرمایهگذاری مشترک دنیا هستند.
ازآنجاکه این بانکها سرمایهگذاران و توزیعکنندگان خوبی برای این صندوقهای سرمایهگذاری مشترک مستقل هستند، این رابطه عمیقتر از آن است که ما فکر میکنیم. تا زمانی که بازیگران صنعت خدمات مالی بر اوراق بهادار و اوراق قرضه تسلط داشته و وظیفه هماهنگ کردن تخصیص وجوه در این معاملات را بر عهده داشته باشند، این درهمتنیدگی از این هم پیچیدهتر خواهد بود.
در صنعت خدمات مالی سنتی هیچ مدیر صندوق سرمایهگذاری مشترکی فرصت اشتباه و ریسک ندارد و چیزی از این کار عایدش نخواهد شد.
هم اکنون ارزهای دیجیتال به هیچ وجه تهدیدی را متوجه شرکتهایی مثل ویزا، چاب (Chubb) یا چارلز شواب (Charles Schwab) نمیکند. در اینجا عملکرد عالی خدمات مالی غیرمتمرکز و بزرگی تراکنشهای بیت کوین مطرح نیست.
به این ترتیب، سؤالی که سرمایهگذاران باید بپرسند این است که چه چیزی مانع مشارکت سازمانها در صنعت ارزهای دیجیتال است و برای ترغیب آنها برای سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال چه کاری میتوان انجام داد.
۴-مشکل قانونگذاری همچنان پابرجاست
جی کریستوفر جیانکارلو (۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران J. Christopher Giancarlo) رئیس سابق کمیسیون معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) در اکتبر سال ۲۰۱۹ (مهرماه ۹۸) تأیید کرد که این نهاد برای سرکوب بازار صعودی فوقالعاده سال ۲۰۱۷ بیت کوین با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) و شورای ملی اقتصاد مشورت کرده است.
این طرح دولتی درست همزمان با لیست شدن قراردادهای آتی بیت کوین توسط گروه بورس و بازرگانی کالای شیکاگو (CME) و بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) و یک روز پس از ثبت رکورد قیمت ۱۹,۷۰۰ دلاری بیت کوین به اجرا گذاشته شد.
برد شرمن (Brad Sherman)، یکی از اعضای کنگره آمریکا در ماه مه ۲۰۱۹ (مهر ماه ۹۸) از همکارانش خواست ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کنند. رئیس جمهور دونالد ترامپ هم در یکی از توییتهایش در ماه ژوییه ۲۰۱۹ (تیر ماه ۹۸) نوشت:
من طرفدار بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال که پول نیستند، ارزش آنها نوسان زیادی دارد و بر هیچ اساسی بنا نشدهاند، نیستم.
اخیرا هم وزیر خزانهداری آمریکا، استیون منوچین هم قول وضع «مقررات مهم تازهای» را برای ارزهای دیجیتال داد.
سناتورهای آمریکایی در اکتبر سال ۲۰۱۹ با ارسال نامهای به سه شرکت پشتیبان پروژه لیبرا، ارز دیجیتال فیسبوک، به آنها در مورد «خطراتی که این پروژه متوجه مصرفکنندگان، نهادهای مالی قانونی و نظام مالی جهانی میکند» هشدار دادند.
شاید هماکنون کسی بیت کوین را بهعنوان رقیبی برای پول فیات ارزیابی نکند؛ اما در صورت دستیابی آن به ارزش بازار ۱ تریلیون دلاری، این اتفاق اجتنابناپذیر خواهد بود.
۵-قابلیت نقد شوندگی و ۶ اشتباه سرمایهگذاران در بورس تهران سهولت دسترسی
بکت (BAKKT) محصولی دارد که برای تسهیل عبور از مانع بلند سرمایهگذاری در بیت کوین برای صندوقهای سرمایهگذاری مشترک طراحی شده است. تحویل فیزیکی قراردادهای آتی بیت کوین، امکان خرید از طریق بنگاههای کاملاً قانونی را فراهم میکند که شامل روند حفاظت از داراییها هم میشود.
پلتفرم بکت توسط شرکت اینترکانتیننشال اکسچنج (Intercontinental Exchange)، مالک بازار بورس نیویورک کنترل و مدیریت میشود. مشتریانی که قصد معامله این محصولات را دارند، باید این کار را از طریق کارگزاریهای قانونی مخصوص سهام و قراردادهای آتی انجام دهند.
حجم ماهانه قراردادهای آتی بکت منبع: Twitter @BakktBot
سرمایهگذاران خردهپا مدتها منتظر راهاندازی بکت بودند؛ زیرا ورود آن را نشانهای برای پذیرش ارزهای دیجیتال از سوی سرمایهگذاران سازمانی میدانستند. پیشبینیهای انجامشده در مورد بالاترین رکورد قیمتی جدید بیت کوین در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بسیار متعصبانه و اکثراً اشتباه بودند.
پلتفرمی که قبل از راهاندازی بهعنوان یک راهحل بینقص از آن یاد میشد، تنها موفق به ثبت یک حجم روزانه معمولی شد که تا امروز بهعنوان حجمی پیشپاافتاده و بیاهمیت تلقی میشود. عدم استقبال از بکت چندین دلیل میتواند داشته باشد:
- هم اکنون تنها چند کارگزاری محدود اقدام به ارائه محصولات بکت میکنند.
- قوانین داخلی خیلی از این صندوقها مالکیت سرمایههای فیزیکی مبتنی بر بیت کوین را به رسمیت نمیشناسند.
- تأیید صندوقها توسط بکت نیاز به طی یک روند بوروکراسی اداری اضافی دارد.
- امکان استفاده از بیت کوین فیزیکی در معاملات اهرمی وجود ندارد.
- ساعات کاریِ معاملاتی، محدود به روزهای یکشنبه تا جمعه و ساعات ۶ تا ۸ بعد از ظهر است.
البته شاید بتوان مقررات داخلی صندوق را برای مطابقت با سرمایهگذاری در بیت کوین تغییر داد، اما در حال حاضر انجام چنین کاری برای صندوقهای سرمایهگذاری چندمیلیاردی چندان منطقی به نظر نمیرسد.
تحلیلگران و مدیران سبدهای سرمایهگذاری پیشنهاد افزودن یک کلاس دارایی جدید را به صندوقهای سرمایهگذاری مشترک قدیمی و سنتی، ریسکی بزرگ قلمداد میکنند.
سخن پایانی؛ ارز دیجیتال میتواند و باید بدون نیاز به سازمانها رشد کند
قصد ما از نوشتن این مقاله فراری دادن سرمایهگذاران از بیت کوین و ارزهای دیجیتال نیست. کارشناسان و تحلیلگرانی که هیچ تجربه واقعی در بازار ندارند، مدتهاست که قول به وقوع پیوستن سناریوهای غیرممکن زیادی را دادهاند. اگر ارزش بازار بیت کوین هنوز زیر ۱ تریلیون دلار است، مطمئن باشید که هنوز مهمانی شروع نشده است و شما زود رسیدهاید. البته این نکته لزوماً یک ویژگی مثبت تلقی نمیشود.
این امکان وجود دارد که این کلاس دارایی دارای یک روند رشد همیشگی باشد؛ ولی ورود سرمایهگذاران سازمانی به این بخش قطعاً به طور ناگهانی نخواهد بود و به تدریج و به کندی صورت خواهد گرفت. در حال حاضر باید به این واقعیت اعتراف کرد که صنعت چندین تریلیون دلاری صندوقهای سرمایهگذاری مشترک هنوز هیچ دلیل محکمی برای سرمایهگذاری در چنین طبقه دارایی نوپایی ندارد.
برخلاف باور عمومی، این صندوقهای سرمایهگذاریِ مشترک هستند که به ارزهای دیجیتال نیاز دارند و نه برعکس. بیت کوین پول مردم عادی دنیا است و خرید آن به خودی خود یک سرمایهگذاری محسوب میشود.